Ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 28/06/2019

Πολλές είναι οι μέρες που αναρωτιέμαι γιατί να είναι τόσα τα δεινά που μαστίζουν αυτή την πανέμορφη χώρα, γιατί η κακοδαιμονία μας συνεχίζεται επί χρόνια και γιατί δεν γίνεται τίποτα για να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Πλησιάζοντας σε άλλη μία εκλογική αναμέτρηση, είναι λογικό αυτές οι απορίες μου να εντείνονται και θα ήθελα να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μου μαζί σας.

 Ξεκινώντας έχω την εντύπωση πως δεν καταφέραμε ποτέ να ωριμάσουμε σαν έθνος μετά την απελευθέρωσή μας και το ξεκίνημα της νέας ελληνικής ιστορίας. Ο τρόπος που είχαμε μάθει να ζούμε και να δουλεύουμε (είναι πολλά τα 400 χρόνια σκλαβιάς όντως), να σκεφτόμαστε και να αντιδρούμε στις καταστάσεις,  αφομοιώθηκε κατά μία έννοια μέσα μας και τελικά κατέστη πολύ δύσκολο να επιτευχθεί μία δημιουργική επανεκκίνηση.

Να αναφερθούμε όμως στην τήρηση των νόμων. Σαφέστατα οι πρόγονοί μας πέρασαν απεχθέστατα χρόνια, δυσκολίες που εμείς ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε στη σημερινή εποχή. Στα πλαίσια αυτά αναγκάστηκαν να αντισταθούν και φυσικά να επαναστατήσουν, αφού ήταν ο μόνος τρόπος να αντιδράσουν στην υπερβολική φορολογία και στις κατάφωρες αδικίες των κατά τόπους δυναστών. Δυστυχώς όμως ο τρόπος αυτός αντίδρασης δεν κατέστη δυνατόν να αλλάξει μετά από τις πρώτες προσπάθειες ορθοπόδησης του Νεοελληνικού Κράτους.  Η διάχυτη ανομία η οποία μας ακολουθεί ακόμα και σήμερα υπονομεύει καθημερινά το κράτος δικαίου και πολλές φορές αναγκάζει τον πολίτη να προβεί και αυτός σε παρανομίες στην προσπάθειά του να επιβιώσει. Από την άλλη πλευρά, για πολλούς ανθρώπους αυτό είναι καθημερινή νοοτροπία. “Αφού ο γείτονάς μου παρανομεί, γιατί να μην το κάνω και εγώ, κορόιδο είμαι;”. Έτσι φτάνουμε στο σημείο να θεωρούμε πως η τήρηση των κανόνων και των νόμων που ψηφίζονται από το ελληνικό κοινοβούλιο είναι ένα θέμα προαιρετικό, ένα ζήτημα που πότε μας αφορά και πότε δεν μας αφορά, ανάλογα με το τι μας βολεύει. Επίσης, η ταχύτητα με την οποία εκδικάζονται υποθέσεις δημιουργεί ένα κλίμα αρνησιδικίας το οποίο με τη σειρά του καλλιεργεί την ατιμωρησία. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως σαν λαός δεν έχουμε τη νοοτροπία των συμβιβασμών, αλλά αντίθετα φημιζόμαστε για τη δικομανία μας. Εδώ ακριβώς είναι που θα παραθέσω τη δεύτερη σκέψη μου.

Μας αρέσει δεν μας αρέσει, από την αρχαία Ελλάδα ακόμη, τα γονίδιά μας έχουν μέσα πολύ ισχυρό το ένστικτο του ατομικισμού το οποίο δυστυχώς στις μέρες μας συνοδεύεται και από την αποποίηση των ευθυνών. Στο παραπάνω κλίμα ανομίας που περιγράφηκε και με επιχείρημα το συλλογικό καλό, κανείς δεν φέρει τελικά ευθύνη για τίποτα. Κανέναν και καμία δεν αφορούν οι συνέπειες για ό,τι γίνεται  και όλοι μας και όλες μας είμαστε άμοιροι των ευθυνών μας. Στην προσπάθειά μας να προστατέψουμε το άτομό μας, είμαστε ικανοί να βάλουμε φωτιά στο σπίτι του γείτονα ή να του σκοτώσουμε την κατσίκα, μόνο και μόνο για να νιώσουμε εμείς καλύτερα ή και επειδή αυτό θεωρούμε δίκαιο. Στο σημείο αυτό, πρέπει να τονιστεί πως μέσα από το γενικότερο καλό μπορεί ο καθένας μας ατομικά να προοδεύσει. Σε αντίθετη περίπτωση, όσο και λαμπροί χαρακτήρες να είμαστε, θα μένουμε στην αφάνεια. Η κουλτούρα της συνεργασίας όμως απαιτεί και αυτή υψηλό επίπεδο και χρόνια καλλιέργεια. Μπορεί το πρώτο τα τελευταία χρόνια να το προσεγγίζουμε, καθώς μειώνεται όλο και περισσότερο ο αναλφαβητισμός, όμως το δεύτερο φαίνεται ακόμα πως δεν έχει ωριμάσει μέσα μας, καθώς συνέφερε τους κατακτητές μας να είμαστε πάντα διαιρεμένοι και ποτέ ενωμένοι. Με βάση αυτό δεν είναι παράξενο που χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος που μπήκαν μαζί μας στα μνημόνια αποχώρησαν από αυτά πολύ νωρίτερα.... Το πολιτικό μας προσωπικό και το κράτος είναι κατ’ επέκταση μία μικρογραφία της κοινωνίας μας.

Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό είναι και το ζήτημα της παιδείας. Ενώ βλέπουμε ανθρώπους να μορφώνονται, να σπουδάζουν και να αποκτούν πτυχία και μεταπτυχιακά όλο και περισσότερο, την ίδια στιγμή βλέπουμε ότι απέχουμε από τις βασικές αρχές ενός ηθικού και ολοκληρωμένου ανθρώπου ο οποίος έχει εκπαιδευτεί να σέβεται και να ζει μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο. Αυτό συνδέεται βέβαια άμεσα και με τον ατομικισμό που αναφέραμε παραπάνω.  Δε μας ενδιαφέρει αν θα πετάξουμε το σκουπίδι μας κάτω, αν θα καπνίσουμε ενώ δεν επιτρέπεται, αν θα περάσουμε με κόκκινο ή δε βάλουμε ζώνη, αν πιούμε και πάρουμε το τιμόνι, αν παρκάρουμε στη θέση των αναπήρων, αν δεν φοράμε κράνος στο μηχανάκι, αν δεν βάζουμε ζώνη στο παιδί μας και αν, αν, αν… 

Όλα αυτά δείχνουν ότι μπορεί να βγάζουμε μορφωμένους ανθρώπους από τα πανεπιστήμιά μας, χωρίς βασικές αρχές όμως.  Ουσιαστικά νομίζουμε πως όλα αυτά επηρεάζουν εμάς προσωπικά και κανέναν άλλον, αλλά η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Κάθε μία από τις παραπάνω πράξεις επηρεάζει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό και τους συνανθρώπους μας. Από την πλαστική σακούλα που θα πετάξουμε και θα περάσει στην τροφική αλυσίδα, μέχρι το ατύχημα που θα πάθουμε με το μηχανάκι και θα επιβαρύνει το ασφαλιστικό μας σύστημα, όλα αυτά είναι ένας κρίκος, που πρώτα από όλα φυσικά αφορούν τη ζωή μας, αλλά και σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των παιδιών μας.

 Πολλοί νέοι και νέες προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο πάνω σε αυτά τα ζητήματα και βλέπουμε να δημιουργούνται πολλά κινήματα και στη χώρα μας και παγκοσμίως τα οποία έχουν σαν σκοπό  να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τις επιπτώσεις των πράξεών μας επάνω στο κοινωνικό σύνολο. Όμως όπως λέει και ο τίτλος, και ιδιαίτερα στη χώρα μας αυτές οι περιπτώσεις είναι εξαιρέσεις, μεμονωμένα χελιδόνια τα οποία μπορεί να σηματοδοτούν μία άνοιξη η οποία όμως είναι ακόμη πολύ μακριά. Μία άνοιξη που αν δεν έρθει πρώτα στα σχολεία μας, δε θα έρθει ποτέ και στην κοινωνία μας. Μία άνοιξη που εμείς οι δάσκαλοι έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε τα παιδιά να μυρίσουν και να απολαύσουν τα ευεργετήματά της,  τα οποία στο κάτω-κάτω θα περάσουν  στα παιδιά τους και στα εγγόνια τους βάζοντας τη σφραγίδα και αποτελώντας το εχέγγυο για ένα καλύτερο μέλλον.

Φυσικά και μπορεί να υπάρξει τεχνολογική εξάρτηση

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 22/10/2021

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Τα τελευταία χρόνια, και μέσα στο κύμα της πανδημίας, η χρήση των τεχνολογικών μέσων πήρε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις. Μικρά παιδιά από την ηλικία του νηπιαγωγείου ακόμα ήρθαν σε επαφή με τα νέα επιτεύγματα σύγχρονης τεχνολογικής επανάστασης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια.

Το γεγονός αυτό από μόνο του δεν αποτελεί κάτι το οποίο είναι αρνητικό. Αντίθετα, μέσα σε μία εποχή απομόνωσης και αποξένωσης ήταν ένας τρόπος να έρθουμε πιο κοντά με τους δικούς μας ανθρώπους, τους φίλους μας και τους συμμαθητές μας ή τις συμμαθήτριές μας και τους δασκάλους μας. Η τεχνολογία, όπως και όλα τα δημιουργήματα του ανθρώπου, αποτελούν εργαλεία που μπορεί να έχουν διττή χρήση στη ζωή μας.

Δυστυχώς παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια πως πληθαίνουν τα συμπτώματα εξάρτησης μικρών παιδιών από ηλεκτρονικές συσκευές. Μαθητές και μαθήτριες που από πολύ νωρίς χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να έχουν την απαραίτητη ωριμότητα, που επισκέπτονται ακατάλληλες ιστοσελίδες και που περνούν πάνω από 8 και 10 ώρες την ημέρα σε μία συσκευή, παρουσιάζουν αντιδράσεις ανάλογες με αυτές των εξαρτησιογόνων ουσιών όταν απομακρύνονται από αυτή. Τσιρίδες, κλάματα, χτυπήματα και διάφορες εμμονές είναι τα συμπτώματα που μπορούν να μας χτυπήσουν το καμπανάκι.

Λύση φυσικά δεν είναι να αφήσουμε τα παιδιά να βρεθούν εκτός τόπου και χρόνου ή ηλεκτρονικά αναλφάβητα. Λύση είναι να είμαστε δίπλα τους κατά τη διάρκεια χρήσης αυτών των συσκευών, να τους καθοδηγούμε πώς θα τις χρησιμοποιούν σωστά (παράδειγμα μέσα από εκπαιδευτικά παιχνίδια, σκάκι, παιχνίδια ενδυνάμωσης του μυαλού και ούτω καθεξής) και, όταν παρατηρούμε ότι παρουσιάζεται κάποια από τα παραπάνω γεγονότα, να λαμβάνουμε άμεσα μέτρα ακόμα και αν αυτό απαιτεί να στερηθούν για κάποιο διάστημα την αγαπημένη τους συσκευή.

Πρόκειται για ένα στοίχημα πολύ δύσκολο για τους γονείς, καθώς πολλές φορές είτε δεν υπάρχει χρόνος για να γίνει αυτό, είτε δεν έχουν ιδέα πώς να χειριστούν τις τεχνολογικές συσκευές που νιώθουν ότι έρχονται από μία άλλη εποχή, είτε θέλουν να ξεκουραστούν και επιτρέπουν στα παιδιά να ασχοληθούν με οτιδήποτε θέλουν σε μία οθόνη μόνο και μόνο για να κάνουν ησυχία.

Όταν λοιπόν χαθεί ο έλεγχος, δύσκολα ανακτάται. Φτάνουμε στην εφηβεία και τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Χαζά παιχνίδια, ακατάλληλες σκηνές και ακατάλληλες πράξεις, γίνονται παραδείγματα προς μίμηση οδηγώντας και δημιουργώντας γενιές αποχαυνωμένες και καταθλιπτικά μεγαλωμένες. Νεαροί που κατουριούνται πάνω τους για μία θέση στο παιχνίδι, ακριβώς όπως κάνουν και οι άρρωστοι τζογαδόροι στο καζίνο, νεαροί και νεαρές που ξυπνούν στις 3:00 τα ξημερώματα για να μην τους καταστρέψουν τα κάστρα, νεαροί και νεαρές που έχουν σαν πρότυπο αυτούς και αυτές που με το photoshop προβάλλονται σαν τέλειοι-ες μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πόσο βάρος μπορεί να αντέξει άραγε μία παιδική και εφηβική ψυχή;

Τα χρόνια της αθωότητας έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Τα μονοπάτια της αρετής και της κακίας που ο Ηρακλής βρήκε μία φορά μπροστά του, οι νέοι και οι νέες μας τα συναντάνε καθημερινά. Αν δεν τους βοηθήσουμε να ανακαλύψουν τον δρόμο της τεχνολογικής Αρετής, τότε μπροστά τους ανοίγεται μία άβυσσος που οι σειρήνες της είναι τόσο γλυκές που ακόμα και εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα πολλές φορές να τις απαρνηθούμε. Ναι λοιπόν στη χρήση της τεχνολογίας, αλλά με μέτρο, σωστή οριοθέτηση και καθοδήγηση μέχρι να μπορέσουμε να ανοίξουμε τα φτερά μας.

Καμιά φορά το ένστικτο είναι ισχυρότερο από τη λογική

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 20/8/2021

Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν, και η επιστήμη το παραδέχεται, ότι πρέπει να πράττουν στη ζωή τους με βάση τη λογική. Βασισμένοι στα επιστημονικά δεδομένα και στα όσα μπορούν οι αισθήσεις του ανθρώπου να προσδιορίσουν με ακρίβεια πρέπει να παίρνουν τις αποφάσεις τους και να καθορίζουν τις πτυχές της ζωής τους.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες καμιά φορά η λογική δεν οδηγεί στα αναμενόμενα αποτελέσματα. Είναι πιθανό να παίρνουμε λοιπόν μία απόφαση επειδή ακολουθούμε το ένστικτό μας και επειδή θεωρούμε ότι αυτή είναι η σωστή, ακόμα κι αν μερικές φορές η λογική μας λέει να την αναβάλλουμε ή να μην το πράξουμε καθόλου.

Στο σημείο αυτό πρέπει να εξάρουμε τον ρόλο της εμπειρίας και της σοφίας, η οποία με τα χρόνια εντυπώνεται μέσα στην ψυχή μας και μας οδηγεί να αντιλαμβανόμαστε πράγματα και να αναγνωρίζουμε τον κόσμο γύρω μας, με τρόπο τον οποίο οι νεότεροι άνθρωποι δεν μπορούν εύκολα να κατανοήσουν. Πέρα από αυτό, ιδιαίτερο ρόλο παίζει και η ιδιοσυγκρασία του κάθε ανθρώπου, καθώς άλλοι ακολουθούν με μεγαλύτερη ευκολία το ένστικτό τους και άλλοι δυσκολότερα.

Με τα χρόνια λοιπόν αποκτούμε τη δυνατότητα να αναγνωρίζουμε καταστάσεις, να μπορούμε να κάνουμε ασφαλέστερες προβλέψεις και να οδηγούμαστε σε σημαντικά αποτελέσματα ακολουθώντας το ένστικτό μας. Η δυνατότητα αυτή προέρχεται εξελικτικά και βασίζεται στο πλεονέκτημα που έχει ο κάθε άνθρωπος να δοκιμάζει νέα πράγματα που αν και μερικές φορές οδηγούν σε δύσκολες καταστάσεις, άλλες μπορούν να ευνοήσουν συνολικά τη γονιδιακή μας δεξαμενή. Ακολουθώντας λοιπόν κάποιος το ένστικτό του για να ανακαλύψει μία καινούργια εφεύρεση, βοηθάει συνολικά την ανθρωπότητα και όχι μόνο τον εαυτό του.

Επίσης, οι ενστικτώδεις αντιδράσεις έχουν και το στοιχείο μέσα της επιβίωσης, καθώς μπορούμε να δράσουμε με βάση το τι νιώθουμε όχι μόνο για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής μας, αλλά και για να προστατευτούμε. Ενστικτωδώς λοιπόν πολλές φορές αποφεύγουμε τους κινδύνους χωρίς να σκεφτούμε λογικά αν θα έπρεπε να αντιδράσουμε τόσο υπερβολικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του γεγονότος είναι τα μέτρα που λαμβάνουμε για την προστασία μας, όταν η διαίσθησή μας μάς λέει πως κάτι δεν πάει καλά είτε σε οικονομικό είτε σε οποιοδήποτε άλλο επίπεδο.

Η άποψή μου είναι πως σε ακραίες καταστάσεις ίσως οι ενστικτώδεις αντιδράσεις μπορούν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα από τη μακροχρόνια σκέψη που είναι βασισμένη στη λογική. Μακροπρόθεσμα όμως η λογική είναι πολύ δύσκολο να αντικατασταθεί και να οδηγηθούμε σε μία κατάσταση όπου όλες οι αποφάσεις θα παίρνονται με βάση το ένστικτό μας. 

Το μόνο που έχουμε να κάνουμε λοιπόν είναι να βρούμε την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα δύο και να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου η εναρμόνισή τους θα προσφέρει τα μέγιστα αποτελέσματα στη ζωή μας και θα αποσοβήσει τους περισσότερους κινδύνους που θα βρεθούν μπροστά μας.

Δώστε προσοχή στην υπερβολική ανάλυση των σκέψεών σας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 16/09/2022

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Πολλές φορές στη ζωή συναντάμε καταστάσεις στις οποίες θέλουμε να έχουμε απόλυτη επιτυχία και να τα κάνουμε όλα τέλεια. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό και το γνωρίζουμε εκ των προτέρων. Το μυαλό όμως έχει την τάση να μην το αναγνωρίζει και, όπως είναι λογικό, προκαλούμε στον εαυτό μας άγχος και αγωνία, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος.

Η αποτυχία και η επιτυχία στη ζωή είναι και θα είναι δεδομένη. Δεν μπορούμε πάντα να νικάμε, δεν μπορούμε πάντα να είμαστε άριστοι, δεν μπορούμε πάντα να τα έχουμε όλα προγραμματισμένα και δεδομένα. Σημαντικά ζητήματα όπως είναι η υγεία μας, πολλές φορές τα παραμελούμε με αποτέλεσμα, όταν περάσει ο χρόνος από πάνω μας, να είναι πλέον αργά. Με άλλα λόγια, βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Προκαλούμε στον εαυτό μας εσωτερικές σωματικές και ψυχικές βλάβες, όχι ηθελημένα, αλλά μόνο και μόνο επειδή το μυαλό μας παίζει διάφορα παιχνίδια.

Ο πρώτος τρόπος να το αντιμετωπίσουμε αυτό είναι να αποβάλλουμε τις αγχωτικές σκέψεις, όταν αυτές έρχονται από μόνες τους στο μυαλό μας. Οι υπερβολικές φοβίες και υπερβολικοί κίνδυνοι υπάρχουν, αλλά οι πιθανότητες να μας συναντήσουν άμεσα είναι περιορισμένες. Αν συμβούν σε εμάς, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σε μία εκτενέστερη ανάλυσή τους και να ψάξουμε τις πιθανές λύσεις. Στόχος είναι να κάνουμε τις συνέπειες όσο το δυνατόν ηπιότερες, αφού δεν είναι πάντα εφικτό να τις εξαλείψουμε τελείως. Τα όσα διαβάζετε σήμερα δεν σας οδηγούν σε ένα μονοπάτι για το οποίο δεν πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για το αναπάντεχο και ακραίο γεγονός στη ζωή σας. Απλά μας προτρέπουν να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στις σκέψεις μας για το τι θα συμβεί αν προκύψει κάτι το οποίο δεν περιμένουμε και μας δείχνουν καθαρά ότι δεν είναι χρήσιμο στον βίο μας να ξυπνάμε και να κοιμόμαστε με αυτή την έννοια συνέχεια.

Θα μου πείτε πόσο εύκολο είναι αυτό στον σύγχρονο τρόπο ζωής; Οικονομικά προβλήματα, οικογενειακά προβλήματα, άνθρωποι χωρίς όνειρα και προσδοκίες από τη ζωή που μεγαλώνουν σε μία χώρα που δεν προσφέρει ιδιαίτερες ευκαιρίες ανέλιξης, αλλά και σε μία χώρα που πολλές φορές γεμίζει το σακούλι της αισιοδοξίας μόνο και μόνο από το κλίμα της. Η αλήθεια είναι ότι στη σημερινή κοινωνία οδηγούμαστε σε μία κατάσταση που δεν μπορεί εύκολα να αποφευχθεί λόγω των κοινωνικών συμβάσεων. Θεωρούμε δεδομένο ότι αν κάνουμε παιδιά, θα πρέπει να έχουν τα πάντα. Πολλές δραστηριότητες, φροντιστήρια παντός τύπου και οτιδήποτε άλλο χωράει στο μυαλό μας. Πολλές φορές δεν μπορούμε να τα προσφέρουμε όλα αυτά, με αποτέλεσμα να έρχονται στενάχωρες σκέψεις στο μυαλό μας. Ξεχνάμε όμως πως το σημαντικότερο και ομορφότερο δώρο είναι η ίδια η ζωή που προσφέρουμε, είναι η παρουσία μας μέσα στο σπίτι και τα όσα δίνουμε στα παιδιά μας στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι αν τους προσφέραμε ακόμα περισσότερα υλικά αγαθά και δραστηριότητες θα ήταν πιο ευτυχισμένα και επιτυχημένα μελλοντικά.

Το ίδιο φυσικά ισχύει και στη δουλειά μας. Όταν αναλύουμε πολύ τα όσα συμβαίνουν σε επαγγελματικό επίπεδο και θεωρούμε τον εαυτό μας, παρότι δίνει τα πάντα, ότι δεν προσφέρει όσα μπορεί να προσφέρει, τότε αυτόματα η ανάλυση των σκέψεών μας, μας οδηγεί σε χαμηλή αυτοπεποίθηση και περισσότερο άγχος. Δώστε τον καλύτερό σας εαυτό και μη φοβάστε τίποτα. Αργά ή γρήγορα αυτό θα φανεί. Λάθη κάνουμε και θα κάνουμε. Λάθη πρέπει να κάνουμε. Δε χρειάζεται να τα αναλύουμε υπερβολικά ούτε να ψάχνουμε συνεχώς το γιατί. Αυτό που είναι αναγκαίο, μπορεί με λίγη μοναχική ή συλλογική σκέψη, να επιλυθεί, να βρεθεί η αιτία του προβλήματος και να διορθωθεί το ζήτημα που μας απασχολεί, χωρίς να ταλανιστούμε επί ώρες, μήνες, χρόνια καταστρέφοντας τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής μας.

Όπως λέμε και εμείς οι ψαράδες, σήμερα δεν έπιασες ψάρι, αύριο δε θα πιάσεις ψάρι, μην το αναλύεις και πολύ, αν είναι να ρθει, θα έρθει. Κρατήστε στο μυαλό σας πως, αν είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι, μελετημένοι και εξοπλισμένοι, η τύχη θα έρθει να σας βρει ακόμα και αν αργήσει. Αν κολλήσετε όμως στην υπερβολική αναλυτική σκέψη, μπορεί να μην τολμήσετε ποτέ να κάνετε την κίνηση που πρέπει να κάνετε, το επόμενο μεγάλο βήμα και να μείνετε για πάντα εγκλωβισμένοι και βυθισμένοι σε ένα τούνελ σκέψεων που δεν έχει τέλος…

Μαμά, δε θέλω να πάω σχολείο

Μαμά, δε θέλω να πάω σχολείο

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   11/3/2021

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Τα τελευταία χρόνια, είναι αλήθεια ότι έχουμε δεχθεί όλοι και όλες τεράστια πίεση με την κατάσταση που βιώνουμε. Σαν αποτέλεσμα έχουμε γίνει περισσότερο ελαστικοί στην τήρηση των ορίων, περισσότερο ευαίσθητοι σε πολλά ζητήματα που αφορούν τα παιδιά μας.

Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να μη γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Μετά το τέλος του εκπαιδευτικού μοντέλου της απόλυτης πειθαρχίας, το οποίο όλοι ομολογούν πλέον πως παιδαγωγικά είχε μειωμένη αξία, περάσαμε στο δημοκρατικό μοντέλο το οποίο φυσικά και έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι του πρώτου. Χρειάζεται όμως σωστή διαχείριση για να είναι επιτυχημένο.

Το σχολείο, ως θεσμός, οφείλει να προετοιμάσει τα παιδιά για την ένταξή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Όταν με το καλό οι μικροί μαθητές και μαθήτριες ενηλικιωθούν και γίνουν πολίτες, θα συναντήσουν στη ζωή τους πολλούς και διαφορετικούς χαρακτήρες. Με άλλους θα ταιριάξουν καλύτερα και με άλλους όχι. Στις περισσότερες των περιπτώσεων όμως είναι αδύνατο να επιλέξουν μόνο έναν κύκλο ανθρώπων από τον οποίο θα περιστοιχίζονται με άτομα τα οποία αυτοί επιθυμούν. Είναι αναγκαίο να μάθουμε στα παιδιά μας να προσαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις, καθώς αυτή είναι μία δεξιότητα που θα τους δώσει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη ζωή τους αργότερα. Να ξεκαθαρίσω εδώ πως δε μιλάω για ακραίες περιπτώσεις.

Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μικρά παιδιά πολλές φορές, όπως και οι μεγάλοι, θέλουν να περάσει το δικό τους. Αυτό δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του παιδιού, αλλά έτσι είναι η ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ακόμη και εμείς ως μεγάλοι αυτό θέλουμε. Γνωρίζουμε όμως ότι δεν είναι πάντοτε εφικτό. Πολλές φορές λοιπόν το παιδί μπορεί να βρει διάφορες δικαιολογίες επειδή απλά ίσως έχει σηκωθεί κουρασμένο και δεν θέλει να πάει στο σχολείο. Θα επιδιώξει λοιπόν να το πετύχει με κάθε τρόπο. Εμείς ως μεγάλοι συχνά μπορεί να έχουμε πει το πρωί: " Τι καλά θα ήταν να μέναμε στο κρεβάτι μας για λίγο ακόμα". Γνωρίζουμε όμως ότι αυτό δεν είναι δυνατό στην κοινωνία που ζούμε και με τις υποχρεώσεις που έχουμε. Τα παιδιά, ιδιαίτερα στο δημοτικό, δεν το κατανοούν αυτό και πρέπει να τους το διδάξουμε. Στις περισσότερες συζητήσεις που γίνονται με τα παιδιά στο μάθημα της μελέτης ή της κοινωνικής αγωγής, γνωρίζουν πάντα τη λέξη δικαίωμα, αγνοούν όμως συνήθως τη λέξη υποχρέωση…

Στην προσπάθειά τους λοιπόν να περάσει το δικό τους μπορούν να βρουν επιχειρήματα όλων των ειδών. Το πιο συχνό είναι ότι κάτι τους φταίει, κάποιος συμμαθητής τους ή κάποιος δάσκαλος. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση είναι να εξηγήσουμε στα παιδιά πως έτσι είναι η ζωή. Τουλάχιστον αυτό κάνω εγώ όταν καμιά φορά το πρωί μου λένε τα παιδάκια μου ότι δε θέλουν να πάνε στο σχολείο. Έτσι είναι οι υποχρεώσεις και οι κοινωνικές συμβάσεις και δεν μπορούμε πάντα να τις αναιρέσουμε.

Το χειρότερο που έχετε να κάνετε είναι να πέσετε στην παγίδα και να αρχίσετε να κατηγορείτε κάποιον μαθητή ή κάποιον εκπαιδευτικό. Αν θεωρείτε ότι αυτό συμβαίνει συνεχώς και είναι μία πάγια κατάσταση, τότε καλά θα κάνετε να μιλήσετε απευθείας στον εκπαιδευτικό της τάξης είτε για ζήτημα που αφορά τον ίδιο είτε για ζήτημα που αφορά τη σχέση μεταξύ μαθητών-τριών. Αν αρχίσετε να κακολογείτε οποιονδήποτε μπροστά στο παιδί, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να χάσετε τελείως τον έλεγχο, καθώς η υποβάθμιση του δασκάλου και των συμμαθητών του μπροστά στα μάτια του παιδιού, το μόνο που θα καταφέρει είναι να δυσχεραίνει κι άλλο την παρουσία του στο σχολείο. Θα το κάνει να νιώθει άβολα, θα το κάνει να νιώθει παντοδύναμο και στο τέλος της ημέρας θα θέσετε άθελά σας εμπόδια στην ομαλή κοινωνικοποίησή του που μπορεί να γίνει μέσα από τα βιώματα που πρέπει να αντιμετωπίσει μόνο του στο σχολείο.

Επίσης, έχουμε διαπιστώσει πολλές φορές ότι τα παραπάνω συμβαίνουν και αντίστροφα. Πολλές φορές οι μικροί μαθητές και μαθήτριες, στην προσπάθειά τους να περάσει το δικό τους, επικαλούνται τους γονείς τους κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ώστε να επιτύχουν αυτό που θέλουν. Εκεί είναι ευθύνη του εκπαιδευτικού να δράσει άμεσα, να έρθει σε επικοινωνία με τον γονέα και να διαπιστώσει εάν όντως ισχύει αυτό που υποστηρίζει το παιδί ή απλά είναι μία στρατηγική για να αποφύγει κάτι που μπορεί να μην του αρέσει.

Το μυστικό λοιπόν είναι να καταλάβει κανείς πότε υπάρχει πραγματικά πρόβλημα και πότε το παιδί προσπαθεί να μας χειραγώγησει. Στο 90% των περιπτώσεων συμβαίνει το δεύτερο και μπορούμε να το επιλύσουμε με συζήτηση. Αν θεωρείτε πως έχετε κάποιο πρόβλημα το οποίο είναι παγιωμένο, τότε απευθυνθείτε αμέσως στο σχολείο και μην το αναλύετε δεξιά και αριστερά, καθώς δεν πρόκειται να καταφέρετε τίποτα θετικό. Με συζήτηση και πνεύμα καλής συνεργασίας, τα πάντα μπορούν να βρουν τον δρόμο τους…

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Μην αφήσετε το μυαλό σας να ξεθωριάσει

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Η δύναμη του μυαλού από αρχαιοτάτων χρόνων μπορούσε να καθορίσει τις πράξεις και τις τύχες των ανθρώπων, αλλά και ολόκληρων λαών. Στη σημερινή εποχή ο ρόλος του είναι εξίσου σημαντικός, όσο κι αν οι μηχανές έχουν μπει στη ζωή μας.

Σε μεγάλο βαθμό τα ταλέντα και οι κλίσεις μας κληρονομούνται από τα γονίδια που περνάνε σε εμάς, αλλά όλες οι έρευνες δείχνουν πως το περιβάλλον που μεγαλώνουμε και ζούμε παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση προσωπικότητας και στη μετέπειτα πορεία της ζωής μας. Μέχρι τα έξι με επτά έχουν αναπτυχθεί οι απαραίτητοι νευρώνες που θα μας συνοδεύουν στον βίο μας, Για αυτό είναι και εξόχως σημαντικό να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα στην εξάσκηση των νοητικών ικανοτήτων του παιδιού στην ηλικία αυτή. Είναι σαν να έχουμε βάλει τα απαραίτητα θεμέλια για να χτίσουμε πάνω τους. 

Αν στα χέρια μας έχουμε ένα πολύτιμο διαμάντι, με την κατάλληλη επεξεργασία μπορούμε να το κάνουμε να λάμψει. Αν πάλι το πετράδι μας δεν είναι τόσο λαμπερό, μπορούμε να το βοηθήσουμε ώστε να αποκτήσει και αυτό τον ρόλο που του αξίζει και ίσως να το κάνουμε ακόμη πιο περιζήτητο. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν ασχοληθούμε μαζί τους, και το ένα και το άλλο θα μείνουν στην αφάνεια. Έτσι ακριβώς μπορούμε να πούμε ότι γίνεται και με τα μυαλά των ανθρώπων. Όσο ταλέντο και αν έχουμε, αν δεν βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος να το αναδείξουμε, θα πάει χαμένο. Αλλά ακόμα και αν ανήκουμε στον μέσο όρο, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, χρειάζεται πολλή προσπάθεια για να ακονίσουμε τον νου μας και να φτάσουμε στο επιθυμητό επίπεδο.

Το βάρος στη σημερινή εποχή μας, την εποχή της οθόνης, πρέπει να πέσει στις επιρροές που μας κάνουν άκριτους και παθητικούς δέκτες μιας εικόνας. Είναι αλήθεια πως η τεχνολογία είναι απαραίτητο εργαλείο. Δεν το αμφισβητεί κανείς. Όμως η αποχαύνωση μπροστά από μία οθόνη τηλεόρασης, κινητού ή tablet, κάνει το μυαλό μας μαλθακό, αποσυνθέτει τη μνήμη μας, γεμίζει το είναι μας πολλές φορές με αρνητικές εικόνες, που απομυζούν όλη την ενέργεια που έχουμε ως άνθρωποι. Επίσης διαλύει τις αναστολές μας για ό,τι μας προσφέρεται ως εύκολη τροφή. 

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς όμως ώστε να αποφύγουμε τα παραπάνω φαινόμενα; Τα πράγματα είναι απλά. Οριοθετήστε το χρόνο που κάθεστε στις συσκευές τεχνολογίας και επιλέξτε προσεκτικά το περιεχόμενο, ιδιαίτερα αυτό που προσφέρετε σε παιδιά, ώστε να είναι αμιγώς εκπαιδευτικό ή τουλάχιστον να τους προσφέρει τα απαραίτητα ερεθίσματα εξάσκησης του νου τους. Δεν πρέπει να λησμονούμε πως το διάβασμα βιβλίων είτε είναι σε έντυπη είτε σε ηλεκτρονική μορφή, είναι αυτό το οποίο οδήγησε την εξέλιξη του πολιτισμού μας στον σημερινό κολοφώνα του. Αφιερώστε τουλάχιστον 45 λεπτά την ημέρα στο να διαβάζετε βιβλία παντός τύπου. Θα δημιουργήσετε νέους και θα συντηρήσετε τους ήδη υπάρχοντες νευρώνες του εγκεφάλου σας. Γεμίστε τη διατροφή σας με φρούτα και λαχανικά και αθληθείτε τουλάχιστον για μισή ώρα καθημερινά. Θα τροφοδοτήσετε τον οργανισμό σας με τα απαραίτητα δομικά υλικά χτισίματος ενός γερού νου. Όλα αυτά φυσικά δεν πηγάζουν από το δικό μου το μυαλό, αλλά είναι αποδεδειγμένα σε πολλαπλά επίπεδα από πληθώρα επιστημονικών ερευνών.

Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσετε το άγχος της καθημερινότητας και τους τρελούς ρυθμούς της σύγχρονης ζωής, είναι να ακολουθήσετε τα βήματα που προαναφέρθηκαν. Σε κάθε άλλη περίπτωση το είναι σας θα δεχτεί πλήγματα. Να γνωρίζετε πως όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο πέφτουν οι αντοχές και οι άμυνες του νου μας και γίνεται ευάλωτος σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος και επιθέσεις παντός τύπου. Φροντίστε να χτίσετε από την πρώιμη ηλικία τις κατάλληλες άμυνες, αλλιώς θα έρθει κάποια στιγμή που θα επαληθευτούν στη ζωή σας τα λεγόμενα του Αριστοφάνη: “Ο νους δε σου παρών αποδημεί.” Δηλαδή, εσύ μπορεί να είσαι εδώ, αλλά το μυαλό σου βρίσκεται αλλού...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 15/11/2019

Τα σχολεία ανοίγουν ξανά. Τα παιδιά είναι έτοιμα, οι γονείς;

 

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 30/09/2022

Μία νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε. Μικροί και μεγάλοι περιμένουν με ανυπομονησία τα όσα θα διαδραματιστούν αυτό το σχολικό έτος. Όπως είναι λογικό, οι μικρότεροι μαθητές, έχουν άγχος για το νέο περιβάλλον στο οποίο θα βρεθούν. Οι μεγαλύτεροι σκέφτονται τις αυξημένες απαιτήσεις που υπάρχουν καθώς μεγαλώνει κανείς.

Τα παιδιά όμως προσαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις γρήγορα και εύκολα σε αντίθεση με τους ενήλικες που όσο μεγαλώνουν αλλοιώνεται η ιδιότητα της προσαρμογής. Καθώς τα χρόνια περνούν, είναι λογικό ο άνθρωπος να μην επιθυμεί πολλές αλλαγές και να θέλει σιγουριά και ασφάλεια. Σε έναν χώρο, όπως είναι το σχολείο, όπου υπάρχουν καθημερινά δεκάδες μεταβλητές, αυτό είναι λογικό να προκαλεί άγχος στους γονείς σε βαθμό μεγαλύτερο και από αυτό που έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες.

Καθοριστικό ρόλο στο σημείο αυτό πρέπει να παίξουν οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι μέσα από τη σωστή διαχείριση και ενημέρωση των γονέων, θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν κάποια πράγματα και να περιορίσουν τις ανησυχίες τους. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει ο δάσκαλος της τάξης να είναι ανοιχτός σε σκέψεις και ιδέες χωρίς παρωπίδες, αλλά ταυτόχρονα να οριοθετεί και τη γραμμή εκείνη που δεν επιτρέπει παρεμβάσεις στη δουλειά του και στο παιδαγωγικό του έργο.

Κάποιες συμβουλές λοιπόν που θα μπορούσαμε να παραθέσουμε στο σημερινό άρθρο και είναι ικανές να περιορίσουν το άγχος των γονέων είναι οι εξής:

Αφήστε τα παιδιά να ωριμάσουν και μην τα πιέζετε υπερβολικά. Κάθε πράγμα στον καιρό του. Βοηθήστε τα να προσαρμοστούν σε όλες τις καταστάσεις. Είτε αυτές απαιτούν περισσότερη δουλειά είτε περισσότερη χαλαρότητα. Όσο πιο μικροί αποκτήσουμε την παραπάνω δεξιότητα, τόσο μεγαλώνοντας θα αντιμετωπίσουμε λιγότερα προβλήματα.

Μην είστε όμως και υπερβολικά χαλαροί, γιατί τότε θα το εκμεταλλευτούν και τα αποτελέσματα στο τέλος θα σας προκαλέσουν μεγαλύτερο άγχος. Κρατήστε το μέτρο σε όλα τα πράγματα στη ζωή σας, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες.

Κάθε αρνητική κατάσταση που προκύπτει στην τάξη, στο διάλειμμα ή κατά τη διάρκεια της φυσικής αγωγής, δεν είναι ενδοσχολική βία. Ενδοσχολική βία σημαίνει να μη θέλει ο μαθητής να έρθει στο σχολείο γιατί καθημερινά δέχεται λεκτικά και σωματικά χτυπήματα. Αυτό δεν είναι εύκολο στο δημοτικό να συμβεί, καθώς οι μαθητές και μαθήτριες είναι πιο αγνοί, ενώ συνήθως υπάρχει και υπεύθυνος εκπαιδευτικός στην τάξη που περνάει ώρες εκεί και διαπιστώνει καταστάσεις.

Μην αγχώνεστε για τις συζητήσεις στα παιχνίδια και τις διαφωνίες που μπορεί να υπάρξουν στο σχολείο. Το σχολείο είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας. Είναι λογικό λοιπόν να αφήσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες να διαφωνήσουν, να διαχειριστούν καταστάσεις μόνοι τους με τη σωστή καθοδήγηση των εκπαιδευτικών.

Αφήστε τις έριδες που μπορεί να έχετε, για οποιαδήποτε λόγο, με άλλους γονείς του τμήματος έξω από το σχολικό περιβάλλον. Το μόνο που μπορεί να καταφέρετε είναι να προκαλέσετε μεγαλύτερα προβλήματα στο ίδιο σας το παιδί και να κάνετε δυσκολότερο το έργο του εκπαιδευτικού.

Βάλτε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και κρατήστε το σταθερό. Με αυτό τον τρόπο θα αποφύγετε τις απρόσμενες καταστάσεις και τις διαφωνίες που προκαλούν εντάσεις.

Απολαύστε τις στιγμές χαλάρωσης, όταν σας δίνονται, και αφιερώστε χρόνο στα παιδιά σας.

Κόψτε κάθε γκρίνια από την αρχή. Κάντε ξεκάθαρα ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μεγάλων και των μικρών. Μην μπαίνετε σε συζητήσεις χωρίς νόημα καθώς θα γεμίσετε με άγχος.

Να τηρείτε με σαφήνεια τα όρια στην οικογένεια. Είναι καλό και ασφαλές για τα παιδιά να γνωρίζουν ποιος είναι ο μεγάλος και ποιος ο μικρός στο σπίτι.

Όταν συμβαίνουν αρνητικές καταστάσεις που οφείλονται στα παιδιά σας, εξηγήστε τους πως υπάρχουν ανάλογες συνέπειες. Για παράδειγμα, αν σπάσουν ένα βάζο από τα νεύρα τους, θα πρέπει να το πληρώσουν από το χαρτζιλίκι τους.

Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας. Τα παιδιά σας είναι τα πάντα. Μην ξεχνάτε όμως ότι και εσείς είστε άνθρωποι και χρειάζεστε τον προσωπικό σας χρόνο. Αυτό δεν πρέπει να σας προκαλεί τύψεις. Είναι φυσιολογικό και αναζωογονητικό.

Θα μπορούσαμε να γράφουμε ιδέες και συμβουλές για ώρες, αλλά σταχυολογήσαμε τα σημαντικότερα σημεία που πηγάζουν από τα χρόνια εμπειρίας μας στην εκπαίδευση. Το άρθρο αυτό πρέπει να διαβάζεται ξανά και ξανά στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς. Δυστυχώς με τα χρόνια διαπιστώνουμε ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν μάθει και χειραγωγούν με πολλούς και διάφορους τρόπους τους γονείς τους και αυτό αργά ή γρήγορα φτάνει στη σχολική μονάδα. Προσπαθήστε να καταλάβετε πότε υπάρχει στην πραγματικότητα πρόβλημα και πότε όχι και μην αφήσετε αρνητικές συμπεριφορές να επαναλαμβάνονται. Από τα χρόνια της απόλυτης τάξης και πειθαρχίας, περάσαμε στα χρόνια της ασυδοσίας, κάτι που μπορεί κανείς να το συναντήσει ευρύτερα στην κοινωνία μας, από την τήρηση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας έως και την τήρηση των πιο απλών νομοθετημάτων. Το βασικό θεμέλιο στο χτίσιμο του χαρακτήρα των μαθητών και των μαθητριών πέρα από τη γονιδιακή τους δεξαμενή, είναι το οικογενειακό περιβάλλον και μετέπειτα το σχολικό. Οτιδήποτε και να κάνει ο δάσκαλος ή η δασκάλα, αν ο γονέας δεν κατανοήσει σε βάθος τα όσα γράφτηκαν παραπάνω, τότε τα πράγματα θα είναι πιο περίπλοκα για όλους…

Καλή σχολική χρονιά λοιπόν με υγεία, πανδαισία σκέψεων και χωρίς άγχος.

Όταν το καράβι μπάζει νερά, αλλάξτε καράβι…

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 14/2/2020

Ο σπουδαιότερος επενδυτής στον κόσμο, ο Warren Buffett, αναφέρει στο βιβλίο με τίτλο "τα δοκίμια του Warren Buffett" την εξής έκφραση: "Όταν το καράβι μπάζει νερά και είναι γεμάτο τρύπες, μην προσπαθήσετε να τις βουλώσετε, απλά αλλάξτε καράβι!". Κατά την άποψή μου, κρύβεται μεγάλη δόση αλήθειας σε αυτή τη ρήση και μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ισχύει σε επίπεδο, όχι μόνο οικονομικό, αλλά και ευρύτερα κοινωνικό.

Θα προσπαθήσουμε να παραθέσουμε παρακάτω κάποια παραδείγματα από διάφορες πτυχές του κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι που επαληθεύουν τα παραπάνω.

Παίρνουμε ως παράδειγμα έναν εκπαιδευτικό οργανισμό. Εάν η συνεργασία μεταξύ του διευθυντή, των συναδέλφων αλλά και των γονέων δεν είναι η πρέπουσα, φυσικό επακόλουθο είναι η λειτουργία του σχολείου να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο κάθε εκπαιδευτικός δεν μπορεί με τρόπο απερίσπαστο να δημιουργήσει και να εκτελέσει το έργο του. Όσες προσπάθειες και να γίνουν, η ιστορία έχει δείξει ότι το κακό κλίμα ανάμεσα σε ανθρώπους που συνεργάζονται, αλλάζει με τρόπο δύσκολο και κοπιαστικό και τις περισσότερες φορές η προσπάθειά μας να επαναφέρουμε το καράβι στη σωστή πορεία δεν έχει αποτέλεσμα. Η μεμψιμοιρία φυσικά δεν χωράει και η προσπάθεια είναι και πρέπει να είναι εκ των ων ουκ άνευ. Από κει και πέρα, δεν πρέπει να διστάσουμε, ακόμα κι αν έχουμε δώσει το είναι μας για χρόνια στον ίδιο εκπαιδευτικό οργανισμό, να εγκαταλείψουμε το καράβι και να αναζητήσουμε ένα νέο σπιτικό που θα μας προσφέρει μεγαλύτερη ψυχική και επαγγελματική αγαλλίαση.

Στον τομέα των επενδύσεων τώρα, θα ήταν αδύνατο να διαφωνήσει κανείς με τον "μάγο της Ομάχα". Το να παραμένουμε σε μία επένδυση η οποία μας φορτώνει καθημερινά με ζημιές, είναι σαν να κάνουμε χαρακίρι. Πολλές φορές μάλιστα, αντί να βάλουμε ένα φρένο στις ζημιές μας, να αποχωρήσουμε, να προστατεύσουμε τα εναπομείναντα κεφάλαια και να αναζητήσουμε νέες ευκαιρίες διορθώνοντας τα παλιά λάθη, επιμένουμε από εγωισμό και ενισχύουμε τις θέσεις μας σε αποτυχημένες κινήσεις προσπαθώντας να μπαλώσουμε όσες τρύπες γίνεται. Η ζωή όμως, όπως και η οικονομία, όταν δεν τις κοιτάς κατάματα και δεν τις σέβεσαι θα σε στείλουν σε βάθη στα οποία η πίεση θα συντρίψει κάθε ψυχολογική σου αντοχή και προσπάθεια να αναδυθείς στην επιφάνεια. Περιορίστε λοιπόν όσες συναλλαγές και επενδύσεις σας φέρνουν συνεχόμενες ζημιές και επιμείνετε για καιρό σε αυτές που σας προσφέρουν απλόχερα κέρδη…

Στον κοινωνικό στίβο, όλοι γνωρίζουμε ότι οι χώρες που είναι επιτυχημένες συνεχίζουν να είναι και προοδεύουν περισσότερο από άλλες οι οποίες είναι βυθισμένες στην παρακμή και οδηγούν τα παιδιά τους στη μετανάστευση. Παρακολουθώντας την ίδια τη ζωή και την εξέλιξη, μπορεί κανείς-καμία να το δει καθαρά. Όταν ένας βοσκότοπος παύει να είναι γόνιμος, τα ζώα τον εγκαταλείπουν και μεταβαίνουν σε άλλους καλύτερους και πιο εφόρους για αναζήτηση τροφής. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και με τους ανθρώπους. Χιλιάδες νέοι τα τελευταία χρόνια που η κρίση σακάτεψε τη χώρα μας και το καράβι μας πλησίασε επικίνδυνα προς τη διάλυση και τον κατακερματισμό, εγκατέλειψαν τη χώρα αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο σε μέρη που ο ήλιος έλαμπε και δεν ήταν στη δύση του. Δεν το θέλανε, πολλοί και πολλές αναγκάστηκαν να το κάνουν, το έπραξαν όμως στερώντας από τη χώρα μας τη δυνατότητα να σηκώσει πιο γρήγορα το κεφάλι της, αν και πολύ αμφιβάλλω για αυτό, καθώς οι παθογένειες που μας ταλανίζουν χρόνια είναι ακόμη εδώ και βασιλεύουν, συνεχίζοντας να πλημμυρίζουν και να κάνουν δυσκολότερη την καθημερινότητά μας. Όποιος και όποια τους κατηγορεί γιατί δεν έμειναν στη χώρα, αγνοεί απλές αρχές της βιολογίας και της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας.

Τέταρτο και τελευταίο παράδειγμα είναι αυτό της οικογενειακής ζωής. Είναι λογικό θέματα που αφορούν την καθημερινότητά μας και την οικογένειά μας να τα παρακολουθούμε και να τα έχουμε πάντα εκ του συστάδην. Σε αυτή την κατηγορία η άποψή μου είναι πως αξίζει να δώσουμε όσες περισσότερες δυνάμεις έχουμε για να περιορίσουμε τις διαρροές πριν εγκαταλείψουμε το καράβι τελείως. Ακόμα και τότε όμως, όταν φτάσουμε στο σημείο καμπής, όλες οι έρευνες δείχνουν ότι είναι καλύτερο να υπάρξει αποφόρτιση των καταστάσεων που προκαλούν εντάσεις, ακόμα και αν αυτό έχει ψυχολογικές επιπτώσεις έντονες στα παιδιά, εφόσον υπάρχουν. Οι συχνοί καυγάδες, η εμφανής έλλειψη αγάπης όμως περισσότερο, στο τέλος της ημέρας μπορεί να έχουν πολύ εντονότερες επιπτώσεις στην ψυχοσύνθεση όλων των μελών της οικογένειας, οδηγώντας τα σε μία αέναη και ψυχοφθόρα προσπάθεια καθημερινής άντλησης υδάτων, τα οποία όμως την άλλη μέρα βρίσκονται ακόμα στο ίδιο επίπεδο. Στο τέλος είναι αναγκαίο να πρυτανεύσει η κοινή λογική και να θυμόμαστε όλοι και όλες πως, όπως στα καράβια, έτσι και στη ζωή, όπου ανακατεύονται πολλοί και πολλές ασυντόνιστα, τα αποτελέσματα δεν είναι καλά…

Εν κατακλείδι, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην πιστέψουμε και να μην ακούσουμε τα όσα λέει ένας από τους σπουδαιότερους καπετάνιους του πλανήτη μας, μετρημένος και ισορροπημένος άνθρωπος, οικονομικά πετυχημένος και πάνω από όλα φιλάνθρωπος. Τα όσα προαναφέρθηκαν φυσικά δεν αποτελούν παράδειγμα ελάχιστης προσπάθειας και πρόωρης εγκατάλειψης με την πρώτη δυσκολία. Αποτελούν ένα δείγμα και μία στάση ζωής που θα μας δώσουν τη δύναμη να πούμε: "Φεύγω, Αλλάζω, Ανανεώνομαι και σταματώ να Ζημιώνομαι…".

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η χώρα είναι μέσα από την εκπαίδευση

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   27/5/2022

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η χώρα είναι μέσα από την εκπαίδευση.

Πριν δύο χρόνια σε ένα σεμινάριο του πανεπιστημίου Πειραιώς σε συνεργασία με την κυρία Χατζηδήμα Σταματίνα είχαμε κάνει μία έρευνα σχετικά με τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να την δείτε παρακάτω:

ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σε γενικές γραμμές, τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξαμε ήταν πως οι πλουσιότερες ευρωπαϊκές χώρες και οι πιο αναπτυγμένες σε όλα τα επίπεδα είχαν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, δαπανούσαν πολύ μεγαλύτερα ποσά για την εκπαιδευτική τους πολιτική ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με χώρες όπως η Ελλάδα.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι η τεχνική εκπαίδευση είχε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτές τις χώρες, καθώς δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή και στην επαγγελματική αποκατάσταση.

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι πως τα κράτη αυτά δεν ήταν αναπτυγμένα μόνο περισσότερο οικονομικά αλλά και ηθικά και κοινωνικά. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως η Ολλανδία εισάγει φυλακισμένους, καθώς οι φυλακές της είναι άδειες.

Η Ελλάδα οφείλει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση σε όλα τα εκπαιδευτικά πεδία. Στην επιμόρφωση και στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στην διαμόρφωση σύγχρονων και αποτελεσματικών προγραμμάτων σπουδών που θα προωθούν την καινοτομία, την έρευνα και μία διαφορετική μάθηση, στον σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων της χώρας, σε ένα σύστημα αξιολόγησης που θα ξεκινάει από πάνω και θα κινείται από πάνω προς τα κάτω με πολλούς και αντικειμενικούς δείκτες, που θα επιβραβεύει και δε θα τιμωρεί και φυσικά θα προσφέρει στους μαθητές και τις μαθήτριες όλα εκείνα τα απαραίτητα εφόδια και μέσα που θα κάνουν τη μάθησή τους περισσότερο διαδραστική και συνυφασμένη με τη σύγχρονη εποχή.

Φυσικά κάποιος θα μπορούσε να μας κατηγορήσει ως ιδεαλιστές. Τα πράγματα όμως δεν είναι απολύτως έτσι. Μία μικρή αύξηση των δαπανών για την παιδεία, θα μπορούσε να έχει πολλαπλάσια οφέλη για τη χώρα σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο τα επόμενα χρόνια. Τα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, αλλά και οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι. Χώρες όπως η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία έχουν καταφέρει και έχουν οδηγήσει το εκπαιδευτικό τους σύστημα σε ένα τέτοιο σημείο στο οποίο οι μαθητές δεν καταλαμβάνουν μόνο τις πρώτες θέσεις σε εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς, αλλά πάνω από όλα βγαίνουν σωστοί άνθρωποι μέσα από τα σχολεία με πολλές δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες για τον σύγχρονο πολίτη.

Σίγουρα δεν μπορούμε να αντιγράψουμε πιστά τα ξένα εκπαιδευτικά συστήματα, καθώς θα οδηγηθούμε σε ένα αποτυχημένο κακέκτυπο. Μπορούμε όμως να υιοθετήσουμε καλές πρακτικές οι οποίες θα προσαρμοστούν στα δεδομένα της χώρας μας και σε συνδυασμό με την ενίσχυση των σχολείων θα έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε την Αμερική. Χρειάζεται να μπουν στην άκρη οι γραφειοκράτες και να αναλάβουν θέσεις ευθύνης και θέσεις-κλειδιά άνθρωποι που είναι χρόνια στον εκπαιδευτικό τομέα, άνθρωποι που έχουν ζήσει τα καλά και τα στραβά μέσα από το ίδιο το σύστημα. Μόνο αυτοί μπορούν να ανατρέψουν τα δεδομένα και να δημιουργήσουν μία νέα ροπή προς ένα καλύτερο αύριο. Φυσικά απαιτείται πολλή και σκληρή δουλειά από όλους όσους εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ανέφικτο θα μου πείτε; Θα είναι και θα παραμένει ανέφικτο όσο η πολιτική ηγεσία δεν πιέζεται από εμάς τους ίδιους να κάτσει κάτω και να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα για τα επόμενα 30 χρόνια, συνταγματικά κατοχυρωμένο το οποίο δεν θα μπορεί να αλλάζει κάθε φορά που γίνονται εκλογές και το οποίο θα κριθεί στο τέλος. Τότε μόνο θα μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα για το τι πετύχαμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα συνεχίζουμε αυτό το γαϊτανάκι ράβε-ξήλωνε το οποίο συμβαίνει κάθε τέσσερα χρόνια μη σας πω και λιγότερο. Αλλαγές και πολιτικές που δεν έχουν κανένα νόημα δεν έχουν μακροπρόθεσμη προοπτική, παρά μόνο εξυπηρετούν πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, τα οποία όμως οδηγούν τη χώρα σε εκπαιδευτικό και κοινωνικό τέλμα και τη ζωή των νέων σε αδιέξοδο.

Η υπομονή και η επιμονή είναι οι καλύτερες δεξιότητες που μπορούμε να καλλιεργήσουμε

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 10/1/2023

Αναμφίβολα τα τελευταία χρόνια, με όσα συμβαίνουν γύρω μας και με την ταχύτητα που τρέχουν οι εξελίξεις στον κόσμο, τα πράγματα κινούνται με τέτοιο ρυθμό που δεν προλαβαίνουμε ούτε να τα αφομιώσουμε πλήρως.

Πολλές φορές λοιπόν, νιώθουμε έναν βρόχο στον λαιμό μας τον οποίο δεν ξέρουμε πώς μπορούμε να κόψουμε. Για να έχουμε επιτυχία σε οτιδήποτε κάνουμε, αλλά και να αντέχουμε στις κακουχίες, χρειάζεται να καλλιεργήσουμε δύο δεξιότητες απαραίτητες για τη ζωή μας και την εξέλιξή της σε θετικό πλάνο. Είναι η επιμονή και η υπομονή.

Η επιμονή υπάρχει μέσα μας από τη μικρότερη ηλικία. Μπορεί κανείς να δει τα βρέφη ή τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας να διεκδικούν και να επιμένουν σε αυτό που θέλουν ενστικτωδώς. Το ίδιο συμβαίνει βέβαια και με τα παιδιά και τους εφήβους. Μεγαλώνοντας και υπό το βάρος των υποχρεώσεών μας, πολλές φορές αμελούμε να επιμείνουμε σε αυτό που πραγματικά θέλουμε. Αποτέλεσμα είναι μία γρήγορη απογοήτευση, εγκατάλειψη των προσπαθειών μας για κάτι καλύτερο και στο τέλος της ημέρας ματαίωση όλων όσων σχεδιάζουμε. Η επιμονή μπορεί να αφορά πληθώρα ζητημάτων στην καθημερινή μας ζωή. Μπορεί να χρειαστεί να επιμείνουμε ξανά και ξανά, ώστε να πετύχουμε στη δουλειά μας, να κερδίσουμε τη γυναίκα μας, να γίνουμε καλοί στις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου μας και γενικότερα να διακριθούμε με όσα καταπιανόμαστε.

Θα ήθελα να σημειώσω εδώ βέβαια ότι η επιμονή στο λάθος μπορεί να μας οδηγήσει στην καταστροφή. Όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά και φταίμε εμείς για αυτό, είναι αναγκαίο να προσαρμοζόμαστε άμεσα και να στρίβουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Μετά πρέπει να επιμείνουμε προς εκείνη την πορεία. Έχουμε δει ανθρώπους να καταστρέφονται επειδή επιμένουν να παίζουν τυχερά παιχνίδια ή επειδή επιμένουν στα πάθη τους. Το βράδυ λοιπόν πριν πέσουμε στο κρεβάτι μας μπορούμε να φτιάξουμε μία λίστα με όλα εκείνα τα ζητήματα στα οποία πραγματικά πρέπει να επιμείνουμε, ώστε να γίνουμε καλύτεροι. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε και κατά τη διάρκεια της άθλησής μας, όπου το μυαλό μας καθαρίζει και μπορούμε να πάρουμε σοφότερες αποφάσεις.

Η δεύτερη και εξόχως σημαντική δεξιότητα είναι η υπομονή. Η επιμονή με την υπομονή είναι αδερφάκια. Πάνε μαζί και συνήθως όποιος ή οποία διαθέτει τη μια, διαθέτει και την άλλη. Για να έχεις επιμονή χρειάζεσαι υπομονή και για να έχεις υπομονή χρειάζεσαι επιμονή. Δεν γίνεται να σου λείπει το ένα από τα δύο. Οι δυνάμεις του ανθρώπου είναι πραγματικά αστείρευτες και μπορεί να υπομένει τα πάντα. Πραγματικά κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να κάνει μέχρι να το διαπιστώσει ο ίδιος. Επειδή όμως αυτό μπορεί να αργήσει, χρειάζεται υπομονή ώστε να φανούν τα αποτελέσματα της επιμονής. Η υπομονή είναι χάρισμα το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει τόσο στον οικονομικό μας βίο όσο και στην καθημερινή μας οικογενειακή, και όχι μόνο, ζωή.

Οι δάσκαλοι έχει αποδειχθεί πως χρειάζονται τεράστια αποθέματα υπομονής και αυτό τους κάνει καλούς και σε πολλά άλλα πράγματα. Σε μία πρόσφατη έρευνα αποδείχθηκε ότι όσοι εκπαιδευτικοί ασχολούνταν με το χρηματιστήριο, είχαν καλύτερες επιδόσεις στις επενδύσεις τους επειδή ακριβώς είχαν την υπομονή να περιμένουν να ωριμάσουν και να γευτούν τις επιτυχίες τους. Καλύτερες ακόμα και από αυτούς που ασχολούνται με τα χρηματοπιστωτικά, καθώς το άγχος για το γρήγορο κέρδος τούς οδηγεί πολλές φορές σε λάθος συναλλαγές. Την ίδια στιγμή στη σημερινή εποχή έχει χαθεί πλέον η υπομονή ανάμεσα στους ανθρώπους, με αποτέλεσμα τα διαζύγια να έρχονται το ένα μετά το άλλο. Η υπομονή στον δρόμο, στους χώρους εργασίας πνέει τα λοίσθια και οι εντάσεις αυξάνονται συνεχώς. Γενικά ο λαός μας δεν φημίζεται για την υπομονή του.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να σημειώσω πως η επιτυχία στη ζωή μας εξαρτάται πολύ από όλα τα παραπάνω. Συνήθως οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι είναι αυτοί που επιμένουν και έχουν την υπομονή να γευτούν τους καρπούς των επιτυχιών τους. Το ίδιο συμβαίνει και με το ψάρεμα. Είναι μία μικρογραφία της ίδιας της ζωής. Αυτός-ή που επιμένει και ψάχνεται, αυτός που έχει την υπομονή να περιμένει, είναι και αυτός που στο τέλος βγάζει το ψάρι. Οι υπόλοιποι-ες απλά μένουν να τον κοιτούν…

Μπροστά στις δυνάμεις της φύσης είμαστε πραγματικά ένα μηδενικό

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Τις τελευταίες εβδομάδες συνέβη στη χώρα μας μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της. Χιλιάδες στρέμματα έγιναν στάχτη και η οικολογική καταστροφή είναι πραγματικά αδιανόητη.

Τραγικές είναι και οι ανθρώπινες απώλειες που υπήρξαν από την πλευρά των εθελοντών πυροσβεστών, που έδωσαν τα πάντα μαζί με τους πυροσβέστες τόσο της χώρας μας όσο και άλλων χωρών, για να τιθασεύσουν το πύρινο θηρίο. Τηρουμένων των αναλογιών οι ανθρώπινες απώλειες ευτυχώς δεν μεγεθύνθηκαν. Οι μνήμες από το Μάτι είναι ακόμα νωπές και ο φόβος είναι αυτός που οδηγεί τους ανθρώπους πολλές φορές στο να προστατευτούν. Την ίδια στιγμή πρέπει να παραδεχτούμε ότι σε οργανωτικό επίπεδο, όσον αφορά τον τομέα "ανθρώπινες απώλειες", έχουν γίνει σημαντικά βήματα μετά τις τελευταίες φυσικές καταστροφές. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και σε επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Η χώρα μας εκεί υστερεί σημαντικά. Ο πυροσβεστικός στόλος είναι απαρχαιωμένος, αντιπυρικές ζώνες δεν υπάρχουν πουθενά, η ατομική ευθύνη που έχει ο καθένας για να καθαρίζει το οικόπεδό του αγνοείται, αυθαίρετα συνεχίζονται να χτίζονται μέσα σε δάση, οι πυρομανείς συλλαμβάνονται και αφήνονται ελεύθεροι ή δεν οδηγούνται ποτέ στη δικαιοσύνη, οικοπεδοφάγοι και συμφέροντα δρουν ανεξέλεγκτα. Αυτές είναι οι βασικές αιτίες της κακοδαιμονίας μας. Η κλιματική κρίση είναι απλά ο σύμμαχός τους.

Ακόμη όμως και όλα τα παραπάνω να φτιάξουμε, που πρέπει να γίνουν ασυζητητί, η δύναμη της φύσης μερικές φορές είναι τόσο μεγάλη που το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να παρακολουθούμε εμβρόντητοι τα όσα εκτυλίσσονται. Σε χώρες συνηθισμένες σε βροχή, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ολλανδία, είδαμε πριν ένα μήνα απίστευτες πλημμύρες και καταστροφές με πολλά θύματα.

Όταν λοιπόν η φύση μάς χτυπάει ανελέητα, είναι φυσικό πολλές φορές να χάνουμε την ψυχραιμία, να λειτουργούμε με το συναίσθημα και να πιστεύουμε οτιδήποτε μας προωθούν. Αν μάλιστα έχουμε μία επιρρέπεια προς το να πιστεύουμε ότι τα πάντα είναι σχεδιασμένα και για όλα φταίνε όλοι οι άλλοι, τότε δεν θέλουμε παρά ένα μικρό κομματάκι για να κυλήσουμε στον βούρκο του δογματισμού και των fake news. Χάνουμε την πίστη μας στα επιστημονικά δεδομένα, αναλωνόμαστε μόνο στο παρόν, έτοιμοι να κατηγορήσουμε τους πάντες και τα πάντα και ζωσμένοι με εκρηκτικά της μικροπολιτικής που μπορούν να διχάσουν και να καταστρέψουν οποιαδήποτε κοινωνία.

Μπροστά στις δυνάμεις της φύσης είμαστε απλά ένα μηδενικό. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα πάρουμε μέτρα πρόληψης για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση και να αποφύγουμε παρόμοιες εικόνες, όσο μπορεί να συμβεί αυτό.

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 17/9/2021

Την ελευθερία αντίδρασης στις καταστάσεις της ζωής δεν μπορεί να σας την πάρει κανείς

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   22/4/2021

Τον τελευταίο μήνα και με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στον πόλεμο στην Ουκρανία σκέψεις και ανησυχίες στροβιλίζονται στο μυαλό όλων μας.

 

Ανεξάρτητα από την προσωπική άποψη του καθένα, η καταδίκη μιας εισβολής και η προσπάθεια αναθεώρησης των συνόρων εν έτει 2022 είναι καταδικαστέα και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ανοίξει την όρεξη και σε άλλους που επιδιώκουν μέσα από τη ρητορική τους τον ίδιο σκοπό.

 

Όταν έχουμε μία μάχη Δαυίδ εναντίον Γολιάθ, τα πράγματα είναι πάντα δύσκολα. Στο εξαιρετικό βιβλίο του Victor Frankl, "Το νόημα της ζωής", το οποίο έχει πουλήσει πάνω από δώδεκα εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, ο συγγραφέας περιγράφει το σκεπτικό του όταν τον έκλεισαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτό το κομμάτι που θα παραθέσω τώρα πιστεύω ταιριάζει απόλυτα και στα όσα βιώνουμε αυτούς τους καιρούς: "Δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό σου μπορούν να σου πάρουν όλα όσα έχεις εκτός από ένα, την ελευθερία σου να επιλέξεις πώς θα αντιδράσεις στην κατάσταση. Δεν μπορείς να ελέγχεις τι συμβαίνει στη ζωή σου, αλλά μπορείς πάντα να  ελέγχεις τι θα αισθανθείς και τι θα κάνεις σχετικά με αυτό που σου συμβαίνει."

 

Γενική αίσθηση είναι πως τα παραπάνω λόγια δείχνουν με τρόπο ξεκάθαρο, γιατί ο ουκρανικός λαός επέλεξε να αμυνθεί, να αντιδράσει και τελικά όπως δείχνουν τα πράγματα, να τσαλακώσει το γόητρο της Ρωσικής Αρκούδας. Η εισβολή ξεκάθαρα ήταν κάτι το οποίο δύσκολα θα μπορούσε να αποφευχθεί, αφού είχε αποφασιστεί από ανώτερα κέντρα. Ο τρόπος αντίδρασης όμως των Ουκρανών δεν ήταν δεδομένος.

 

Μπροστά τους είχανε δύο δρόμους. Τον πρώτο, της άμεσης παράδοσης και αποφυγής απωλειών, και τον δεύτερο, της αντίστασης και της μάχης. Πορεία δύσκολη γεμάτη απώλειες και κακουχίες. Η ελευθερία βούλησής τους, τους οδήγησε στο να πολεμήσουν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Άσχετα από τις διαφορές μεταξύ τους, μπορεί κανείς να δει πως υπήρξε μία γενικότερη συσπείρωση του λαού, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις εξωτερικής επίθεσης. Ενώ θα περίμενε κανείς πως η διάσπαση θα μεγεθυνόταν, τελικά συνέβη το αντίθετο. Ο κίνδυνος όμως για εμφύλιο θα ελλοχεύει πάντα μετά το τέλος του πολέμου.

 

Κάτι τελευταίο που πρέπει να επισημανθεί επιπλέον, είναι πως στη σημερινή εποχή αναθεωρητικές βλέψεις δεν τυγχάνουν γενικής αποδοχής. Η συσπειρωμένη και μαζική αντίδραση της Δύσης, η οποία κατά το παρελθόν έκανε και αυτή αντίστοιχα λάθη, κόβει την όρεξη για τέτοιες τακτικές. Ο πόλεμος με όπλα μπορεί να είναι βαρύς, αλλά ο οικονομικός πόλεμος είναι μακροχρόνιος, εξαντλητικός και στο τέλος εξαϋλώνει κυβερνήσεις. Να έχουμε πάντα στο μυαλό μας, ότι ακόμη και αν χάσουμε τα πάντα, ποτέ δεν θα μείνουμε χωρίς κάτι, εφόσον υπάρχει η επιλογή τού τρόπου αντίδρασης από μέρους μας.

 

Το έδειξε η ελληνική επανάσταση και ο ελληνικός λαός το 1821, το δείχνει ο ουκρανικός λαός σχεδόν 200 χρόνια μετά. Η τεχνολογία αλλάζει τα μέσα του πολέμου, η θέληση των λαών όμως για αυτοδιάθεση, ανεξαρτησία και ελευθερία επιλογής μένει και θα μένει για πάντα η ίδια.

Ο βιολογικός πλούτος είναι σημαντικότερος από τον χρηματικό

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 15 Ιουλίου 2022.

Τα τελευταία χρόνια μέσα από τις οικονομικές κρίσεις, τις πανδημίες και τις συνέπειες από τους πολέμους, παρατηρείται μία έντονη δημογραφική παρακμή.

Το γεγονός αυτό δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο και κάτι τοπικά εντοπισμένο. Οι δυτικές κοινωνίες με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, που βιώνουν τις τελευταίες δεκαετίες, παρουσιάζουν μία μείωση στον αριθμό των γεννήσεων σε αντίθεση με τις χώρες που βρίσκονται ανατολικότερα. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα και από τον πληθυσμό της Τουρκίας ο οποίος έχει φτάσει τα ενενήντα εκατομμύρια ενώ της Ελλάδας παραμένει στα δέκα, όταν πριν από πενήντα χρόνια βρισκόμασταν περίπου στα ίδια επίπεδα.

Ο δημογραφικός επεκτατισμός και η ειρηνική κατάληψη περιοχών μέσα από τη δημογραφική ακμή δεν είναι κάτι καινούργιο. Το βλέπουμε όμως να παίρνει σάρκα και οστά με ταχείς ρυθμούς σήμερα, οδηγώντας σε μία υποβόσκουσα σύγκρουση Ανατολής και Δύσης. Κανείς δεν ξέρει πού θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση και ποιο θα είναι το τέλος…

Αδιαμφισβήτητα, μέσα από τα ερευνητικά και επιστημονικά δεδομένα φαίνεται ότι πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή. Η έλλειψη παιδιών οδηγεί σε παρακμή τόσο οικονομική όσο και κοινωνική, ενώ η υπερβολική γεννητικότητα οδηγεί πάλι σε οικονομική και κοινωνική παρακμή. Ο αριθμός των τριών με πέντε παιδιών είναι ο κατάλληλος, ώστε να διαιωνίζεται και το είδος, αλλά και να μπορεί να συντηρηθεί το ασφαλιστικό σύστημα, χωρίς να πιέζονται οι νεότερες γενιές. Την ίδια στιγμή οι νεότεροι άνθρωποι προσφέρουν εργατικό δυναμικό και φρέσκες ιδέες στον κοινωνικό ιστό.

Το πρόβλημα στις μέρες μας εντοπίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στις ευρωπαϊκές χώρες και λιγότερο στην αμερικανική ήπειρο όπου μπορούμε να δούμε πως η δημογραφική γήρανση είναι μικρότερη. Τα νέα πρότυπα ζωής, καθώς και η τάση των ανθρώπων για λιγότερες ευθύνες στον οικογενειακό βίο οδηγεί τους περισσότερους και τις περισσότερες στο να τεκνοποιήσουν σε μεγαλύτερη ηλικία κάνοντας ένα παιδί. Όπως είναι λογικό, ο πληθυσμός πολύ δύσκολα μπορεί να διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα χάνοντας δύο άτομα και φέρνοντας ένα καινούργιο. Κάθε χρόνο ουσιαστικά χάνεται ένα χωριό ή μία πόλη από τη χώρα μας.

Στη φύση βέβαια δεν υπάρχουν κενά. Είναι σίγουρο πως μελλοντικά τα όποια κενά υπάρξουν, θα συμπληρωθούν από νέα άτομα τα οποία θα εισαχθούν στη γονιδιακή δεξαμενή με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Μπορεί να μην είναι αυτός ο πιο επιθυμητός τρόπος για τη λύση του δημογραφικού, όμως στην παρούσα κατάσταση δε διαφαίνεται κάτι άλλο στον ορίζοντα.

Ο σημερινός κόσμος όπως έχει διαρθρωθεί, οδηγεί αναγκαστικά τους νέους σε μικρότερους ρυθμούς τεκνοποίησης. Η ανεργία, η έλλειψη κινήτρων και η λογική της καλοπέρασης δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αυξημένη κινητικότητα. Την ίδια στιγμή θέλουμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας τα πάντα. Με τα οικονομικά μας να είναι στριμωγμένα, αυτό φαντάζει όλο και πιο δύσκολο.

Μόνη λύση είναι η πλήρης κατανόηση του φαινομένου και η αντιμετώπισή του από τις ρίζες. Οικονομικά και κοινωνικά κίνητρα, αλλαγή νοοτροπίας μέσα από την εκπαίδευση και στήριξη από το κράτος με κάθε τρόπο, αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μία στροφή στον κατηφορικό δρόμο που ανοίγεται μπροστά μας.

Οι επιλογές που έχουμε λοιπόν είναι δύο. Να αντιστρέψουμε την κατάσταση πριν να είναι αργά και να δώσουμε μία ευκαιρία στη χώρα να ορθοποδήσει μέσα από τη δημιουργία νέων ανθρώπων ή να περάσουμε σε συνεχόμενη παρακμή όπου κάθε γενιά θα περνάει και πιο δύσκολα από την επόμενη, μέχρι να συμπληρωθεί το κενό από γονίδια άλλης δεξαμενής. Και για όσους και όσες σκέφτονται τις σκοτούρες και τα βάσανα, καλά θα ήταν να θυμούνται αυτό που είχε γράψει ο Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός Κικέρων.

"Πολλά παιδιά, πολλές σκοτούρες. Κανένα παιδί, καμία χαρά!"