Όταν το καράβι μπάζει νερά, αλλάξτε καράβι…

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 14/2/2020

Ο σπουδαιότερος επενδυτής στον κόσμο, ο Warren Buffett, αναφέρει στο βιβλίο με τίτλο "τα δοκίμια του Warren Buffett" την εξής έκφραση: "Όταν το καράβι μπάζει νερά και είναι γεμάτο τρύπες, μην προσπαθήσετε να τις βουλώσετε, απλά αλλάξτε καράβι!". Κατά την άποψή μου, κρύβεται μεγάλη δόση αλήθειας σε αυτή τη ρήση και μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ισχύει σε επίπεδο, όχι μόνο οικονομικό, αλλά και ευρύτερα κοινωνικό.

Θα προσπαθήσουμε να παραθέσουμε παρακάτω κάποια παραδείγματα από διάφορες πτυχές του κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι που επαληθεύουν τα παραπάνω.

Παίρνουμε ως παράδειγμα έναν εκπαιδευτικό οργανισμό. Εάν η συνεργασία μεταξύ του διευθυντή, των συναδέλφων αλλά και των γονέων δεν είναι η πρέπουσα, φυσικό επακόλουθο είναι η λειτουργία του σχολείου να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο κάθε εκπαιδευτικός δεν μπορεί με τρόπο απερίσπαστο να δημιουργήσει και να εκτελέσει το έργο του. Όσες προσπάθειες και να γίνουν, η ιστορία έχει δείξει ότι το κακό κλίμα ανάμεσα σε ανθρώπους που συνεργάζονται, αλλάζει με τρόπο δύσκολο και κοπιαστικό και τις περισσότερες φορές η προσπάθειά μας να επαναφέρουμε το καράβι στη σωστή πορεία δεν έχει αποτέλεσμα. Η μεμψιμοιρία φυσικά δεν χωράει και η προσπάθεια είναι και πρέπει να είναι εκ των ων ουκ άνευ. Από κει και πέρα, δεν πρέπει να διστάσουμε, ακόμα κι αν έχουμε δώσει το είναι μας για χρόνια στον ίδιο εκπαιδευτικό οργανισμό, να εγκαταλείψουμε το καράβι και να αναζητήσουμε ένα νέο σπιτικό που θα μας προσφέρει μεγαλύτερη ψυχική και επαγγελματική αγαλλίαση.

Στον τομέα των επενδύσεων τώρα, θα ήταν αδύνατο να διαφωνήσει κανείς με τον "μάγο της Ομάχα". Το να παραμένουμε σε μία επένδυση η οποία μας φορτώνει καθημερινά με ζημιές, είναι σαν να κάνουμε χαρακίρι. Πολλές φορές μάλιστα, αντί να βάλουμε ένα φρένο στις ζημιές μας, να αποχωρήσουμε, να προστατεύσουμε τα εναπομείναντα κεφάλαια και να αναζητήσουμε νέες ευκαιρίες διορθώνοντας τα παλιά λάθη, επιμένουμε από εγωισμό και ενισχύουμε τις θέσεις μας σε αποτυχημένες κινήσεις προσπαθώντας να μπαλώσουμε όσες τρύπες γίνεται. Η ζωή όμως, όπως και η οικονομία, όταν δεν τις κοιτάς κατάματα και δεν τις σέβεσαι θα σε στείλουν σε βάθη στα οποία η πίεση θα συντρίψει κάθε ψυχολογική σου αντοχή και προσπάθεια να αναδυθείς στην επιφάνεια. Περιορίστε λοιπόν όσες συναλλαγές και επενδύσεις σας φέρνουν συνεχόμενες ζημιές και επιμείνετε για καιρό σε αυτές που σας προσφέρουν απλόχερα κέρδη…

Στον κοινωνικό στίβο, όλοι γνωρίζουμε ότι οι χώρες που είναι επιτυχημένες συνεχίζουν να είναι και προοδεύουν περισσότερο από άλλες οι οποίες είναι βυθισμένες στην παρακμή και οδηγούν τα παιδιά τους στη μετανάστευση. Παρακολουθώντας την ίδια τη ζωή και την εξέλιξη, μπορεί κανείς-καμία να το δει καθαρά. Όταν ένας βοσκότοπος παύει να είναι γόνιμος, τα ζώα τον εγκαταλείπουν και μεταβαίνουν σε άλλους καλύτερους και πιο εφόρους για αναζήτηση τροφής. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και με τους ανθρώπους. Χιλιάδες νέοι τα τελευταία χρόνια που η κρίση σακάτεψε τη χώρα μας και το καράβι μας πλησίασε επικίνδυνα προς τη διάλυση και τον κατακερματισμό, εγκατέλειψαν τη χώρα αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο σε μέρη που ο ήλιος έλαμπε και δεν ήταν στη δύση του. Δεν το θέλανε, πολλοί και πολλές αναγκάστηκαν να το κάνουν, το έπραξαν όμως στερώντας από τη χώρα μας τη δυνατότητα να σηκώσει πιο γρήγορα το κεφάλι της, αν και πολύ αμφιβάλλω για αυτό, καθώς οι παθογένειες που μας ταλανίζουν χρόνια είναι ακόμη εδώ και βασιλεύουν, συνεχίζοντας να πλημμυρίζουν και να κάνουν δυσκολότερη την καθημερινότητά μας. Όποιος και όποια τους κατηγορεί γιατί δεν έμειναν στη χώρα, αγνοεί απλές αρχές της βιολογίας και της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας.

Τέταρτο και τελευταίο παράδειγμα είναι αυτό της οικογενειακής ζωής. Είναι λογικό θέματα που αφορούν την καθημερινότητά μας και την οικογένειά μας να τα παρακολουθούμε και να τα έχουμε πάντα εκ του συστάδην. Σε αυτή την κατηγορία η άποψή μου είναι πως αξίζει να δώσουμε όσες περισσότερες δυνάμεις έχουμε για να περιορίσουμε τις διαρροές πριν εγκαταλείψουμε το καράβι τελείως. Ακόμα και τότε όμως, όταν φτάσουμε στο σημείο καμπής, όλες οι έρευνες δείχνουν ότι είναι καλύτερο να υπάρξει αποφόρτιση των καταστάσεων που προκαλούν εντάσεις, ακόμα και αν αυτό έχει ψυχολογικές επιπτώσεις έντονες στα παιδιά, εφόσον υπάρχουν. Οι συχνοί καυγάδες, η εμφανής έλλειψη αγάπης όμως περισσότερο, στο τέλος της ημέρας μπορεί να έχουν πολύ εντονότερες επιπτώσεις στην ψυχοσύνθεση όλων των μελών της οικογένειας, οδηγώντας τα σε μία αέναη και ψυχοφθόρα προσπάθεια καθημερινής άντλησης υδάτων, τα οποία όμως την άλλη μέρα βρίσκονται ακόμα στο ίδιο επίπεδο. Στο τέλος είναι αναγκαίο να πρυτανεύσει η κοινή λογική και να θυμόμαστε όλοι και όλες πως, όπως στα καράβια, έτσι και στη ζωή, όπου ανακατεύονται πολλοί και πολλές ασυντόνιστα, τα αποτελέσματα δεν είναι καλά…

Εν κατακλείδι, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην πιστέψουμε και να μην ακούσουμε τα όσα λέει ένας από τους σπουδαιότερους καπετάνιους του πλανήτη μας, μετρημένος και ισορροπημένος άνθρωπος, οικονομικά πετυχημένος και πάνω από όλα φιλάνθρωπος. Τα όσα προαναφέρθηκαν φυσικά δεν αποτελούν παράδειγμα ελάχιστης προσπάθειας και πρόωρης εγκατάλειψης με την πρώτη δυσκολία. Αποτελούν ένα δείγμα και μία στάση ζωής που θα μας δώσουν τη δύναμη να πούμε: "Φεύγω, Αλλάζω, Ανανεώνομαι και σταματώ να Ζημιώνομαι…".

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η χώρα είναι μέσα από την εκπαίδευση

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   27/5/2022

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η χώρα είναι μέσα από την εκπαίδευση.

Πριν δύο χρόνια σε ένα σεμινάριο του πανεπιστημίου Πειραιώς σε συνεργασία με την κυρία Χατζηδήμα Σταματίνα είχαμε κάνει μία έρευνα σχετικά με τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να την δείτε παρακάτω:

ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σε γενικές γραμμές, τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξαμε ήταν πως οι πλουσιότερες ευρωπαϊκές χώρες και οι πιο αναπτυγμένες σε όλα τα επίπεδα είχαν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, δαπανούσαν πολύ μεγαλύτερα ποσά για την εκπαιδευτική τους πολιτική ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με χώρες όπως η Ελλάδα.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι η τεχνική εκπαίδευση είχε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτές τις χώρες, καθώς δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή και στην επαγγελματική αποκατάσταση.

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι πως τα κράτη αυτά δεν ήταν αναπτυγμένα μόνο περισσότερο οικονομικά αλλά και ηθικά και κοινωνικά. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως η Ολλανδία εισάγει φυλακισμένους, καθώς οι φυλακές της είναι άδειες.

Η Ελλάδα οφείλει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση σε όλα τα εκπαιδευτικά πεδία. Στην επιμόρφωση και στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στην διαμόρφωση σύγχρονων και αποτελεσματικών προγραμμάτων σπουδών που θα προωθούν την καινοτομία, την έρευνα και μία διαφορετική μάθηση, στον σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων της χώρας, σε ένα σύστημα αξιολόγησης που θα ξεκινάει από πάνω και θα κινείται από πάνω προς τα κάτω με πολλούς και αντικειμενικούς δείκτες, που θα επιβραβεύει και δε θα τιμωρεί και φυσικά θα προσφέρει στους μαθητές και τις μαθήτριες όλα εκείνα τα απαραίτητα εφόδια και μέσα που θα κάνουν τη μάθησή τους περισσότερο διαδραστική και συνυφασμένη με τη σύγχρονη εποχή.

Φυσικά κάποιος θα μπορούσε να μας κατηγορήσει ως ιδεαλιστές. Τα πράγματα όμως δεν είναι απολύτως έτσι. Μία μικρή αύξηση των δαπανών για την παιδεία, θα μπορούσε να έχει πολλαπλάσια οφέλη για τη χώρα σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο τα επόμενα χρόνια. Τα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, αλλά και οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι. Χώρες όπως η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία έχουν καταφέρει και έχουν οδηγήσει το εκπαιδευτικό τους σύστημα σε ένα τέτοιο σημείο στο οποίο οι μαθητές δεν καταλαμβάνουν μόνο τις πρώτες θέσεις σε εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς, αλλά πάνω από όλα βγαίνουν σωστοί άνθρωποι μέσα από τα σχολεία με πολλές δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες για τον σύγχρονο πολίτη.

Σίγουρα δεν μπορούμε να αντιγράψουμε πιστά τα ξένα εκπαιδευτικά συστήματα, καθώς θα οδηγηθούμε σε ένα αποτυχημένο κακέκτυπο. Μπορούμε όμως να υιοθετήσουμε καλές πρακτικές οι οποίες θα προσαρμοστούν στα δεδομένα της χώρας μας και σε συνδυασμό με την ενίσχυση των σχολείων θα έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε την Αμερική. Χρειάζεται να μπουν στην άκρη οι γραφειοκράτες και να αναλάβουν θέσεις ευθύνης και θέσεις-κλειδιά άνθρωποι που είναι χρόνια στον εκπαιδευτικό τομέα, άνθρωποι που έχουν ζήσει τα καλά και τα στραβά μέσα από το ίδιο το σύστημα. Μόνο αυτοί μπορούν να ανατρέψουν τα δεδομένα και να δημιουργήσουν μία νέα ροπή προς ένα καλύτερο αύριο. Φυσικά απαιτείται πολλή και σκληρή δουλειά από όλους όσους εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ανέφικτο θα μου πείτε; Θα είναι και θα παραμένει ανέφικτο όσο η πολιτική ηγεσία δεν πιέζεται από εμάς τους ίδιους να κάτσει κάτω και να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα για τα επόμενα 30 χρόνια, συνταγματικά κατοχυρωμένο το οποίο δεν θα μπορεί να αλλάζει κάθε φορά που γίνονται εκλογές και το οποίο θα κριθεί στο τέλος. Τότε μόνο θα μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα για το τι πετύχαμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα συνεχίζουμε αυτό το γαϊτανάκι ράβε-ξήλωνε το οποίο συμβαίνει κάθε τέσσερα χρόνια μη σας πω και λιγότερο. Αλλαγές και πολιτικές που δεν έχουν κανένα νόημα δεν έχουν μακροπρόθεσμη προοπτική, παρά μόνο εξυπηρετούν πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, τα οποία όμως οδηγούν τη χώρα σε εκπαιδευτικό και κοινωνικό τέλμα και τη ζωή των νέων σε αδιέξοδο.

Η υπομονή και η επιμονή είναι οι καλύτερες δεξιότητες που μπορούμε να καλλιεργήσουμε

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 10/1/2023

Αναμφίβολα τα τελευταία χρόνια, με όσα συμβαίνουν γύρω μας και με την ταχύτητα που τρέχουν οι εξελίξεις στον κόσμο, τα πράγματα κινούνται με τέτοιο ρυθμό που δεν προλαβαίνουμε ούτε να τα αφομιώσουμε πλήρως.

Πολλές φορές λοιπόν, νιώθουμε έναν βρόχο στον λαιμό μας τον οποίο δεν ξέρουμε πώς μπορούμε να κόψουμε. Για να έχουμε επιτυχία σε οτιδήποτε κάνουμε, αλλά και να αντέχουμε στις κακουχίες, χρειάζεται να καλλιεργήσουμε δύο δεξιότητες απαραίτητες για τη ζωή μας και την εξέλιξή της σε θετικό πλάνο. Είναι η επιμονή και η υπομονή.

Η επιμονή υπάρχει μέσα μας από τη μικρότερη ηλικία. Μπορεί κανείς να δει τα βρέφη ή τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας να διεκδικούν και να επιμένουν σε αυτό που θέλουν ενστικτωδώς. Το ίδιο συμβαίνει βέβαια και με τα παιδιά και τους εφήβους. Μεγαλώνοντας και υπό το βάρος των υποχρεώσεών μας, πολλές φορές αμελούμε να επιμείνουμε σε αυτό που πραγματικά θέλουμε. Αποτέλεσμα είναι μία γρήγορη απογοήτευση, εγκατάλειψη των προσπαθειών μας για κάτι καλύτερο και στο τέλος της ημέρας ματαίωση όλων όσων σχεδιάζουμε. Η επιμονή μπορεί να αφορά πληθώρα ζητημάτων στην καθημερινή μας ζωή. Μπορεί να χρειαστεί να επιμείνουμε ξανά και ξανά, ώστε να πετύχουμε στη δουλειά μας, να κερδίσουμε τη γυναίκα μας, να γίνουμε καλοί στις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου μας και γενικότερα να διακριθούμε με όσα καταπιανόμαστε.

Θα ήθελα να σημειώσω εδώ βέβαια ότι η επιμονή στο λάθος μπορεί να μας οδηγήσει στην καταστροφή. Όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά και φταίμε εμείς για αυτό, είναι αναγκαίο να προσαρμοζόμαστε άμεσα και να στρίβουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Μετά πρέπει να επιμείνουμε προς εκείνη την πορεία. Έχουμε δει ανθρώπους να καταστρέφονται επειδή επιμένουν να παίζουν τυχερά παιχνίδια ή επειδή επιμένουν στα πάθη τους. Το βράδυ λοιπόν πριν πέσουμε στο κρεβάτι μας μπορούμε να φτιάξουμε μία λίστα με όλα εκείνα τα ζητήματα στα οποία πραγματικά πρέπει να επιμείνουμε, ώστε να γίνουμε καλύτεροι. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε και κατά τη διάρκεια της άθλησής μας, όπου το μυαλό μας καθαρίζει και μπορούμε να πάρουμε σοφότερες αποφάσεις.

Η δεύτερη και εξόχως σημαντική δεξιότητα είναι η υπομονή. Η επιμονή με την υπομονή είναι αδερφάκια. Πάνε μαζί και συνήθως όποιος ή οποία διαθέτει τη μια, διαθέτει και την άλλη. Για να έχεις επιμονή χρειάζεσαι υπομονή και για να έχεις υπομονή χρειάζεσαι επιμονή. Δεν γίνεται να σου λείπει το ένα από τα δύο. Οι δυνάμεις του ανθρώπου είναι πραγματικά αστείρευτες και μπορεί να υπομένει τα πάντα. Πραγματικά κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να κάνει μέχρι να το διαπιστώσει ο ίδιος. Επειδή όμως αυτό μπορεί να αργήσει, χρειάζεται υπομονή ώστε να φανούν τα αποτελέσματα της επιμονής. Η υπομονή είναι χάρισμα το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει τόσο στον οικονομικό μας βίο όσο και στην καθημερινή μας οικογενειακή, και όχι μόνο, ζωή.

Οι δάσκαλοι έχει αποδειχθεί πως χρειάζονται τεράστια αποθέματα υπομονής και αυτό τους κάνει καλούς και σε πολλά άλλα πράγματα. Σε μία πρόσφατη έρευνα αποδείχθηκε ότι όσοι εκπαιδευτικοί ασχολούνταν με το χρηματιστήριο, είχαν καλύτερες επιδόσεις στις επενδύσεις τους επειδή ακριβώς είχαν την υπομονή να περιμένουν να ωριμάσουν και να γευτούν τις επιτυχίες τους. Καλύτερες ακόμα και από αυτούς που ασχολούνται με τα χρηματοπιστωτικά, καθώς το άγχος για το γρήγορο κέρδος τούς οδηγεί πολλές φορές σε λάθος συναλλαγές. Την ίδια στιγμή στη σημερινή εποχή έχει χαθεί πλέον η υπομονή ανάμεσα στους ανθρώπους, με αποτέλεσμα τα διαζύγια να έρχονται το ένα μετά το άλλο. Η υπομονή στον δρόμο, στους χώρους εργασίας πνέει τα λοίσθια και οι εντάσεις αυξάνονται συνεχώς. Γενικά ο λαός μας δεν φημίζεται για την υπομονή του.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να σημειώσω πως η επιτυχία στη ζωή μας εξαρτάται πολύ από όλα τα παραπάνω. Συνήθως οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι είναι αυτοί που επιμένουν και έχουν την υπομονή να γευτούν τους καρπούς των επιτυχιών τους. Το ίδιο συμβαίνει και με το ψάρεμα. Είναι μία μικρογραφία της ίδιας της ζωής. Αυτός-ή που επιμένει και ψάχνεται, αυτός που έχει την υπομονή να περιμένει, είναι και αυτός που στο τέλος βγάζει το ψάρι. Οι υπόλοιποι-ες απλά μένουν να τον κοιτούν…

Γιατί οι σχέσεις από απόσταση με τους συγγενείς μας είναι συχνά ισχυρότερες

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Σε έναν κόσμο που μοιάζει να μικραίνει συνεχώς χάρη στην τεχνολογία, η γεωγραφική απόσταση δεν αποτελεί πλέον ανυπέρβλητο εμπόδιο για την επικοινωνία. Παραδόξως, όμως, πολλοί από εμάς διαπιστώνουμε ότι οι σχέσεις που διατηρούμε με τους συγγενείς που ζουν μακριά είναι συχνά πιο αρμονικές και ουσιαστικές από εκείνες με τους συγγενείς που βλέπουμε σχεδόν καθημερινά. Πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο; Γιατί η απόσταση φαίνεται να ενισχύει τους δεσμούς αντί να τους φθείρει;

Ένας από τους κυριότερους λόγους είναι η εξιδανίκευση που προκαλεί η απουσία. Όταν δεν βιώνουμε την καθημερινή τριβή, τις μικρές διαφωνίες για ασήμαντα ζητήματα ή τις παρεξηγήσεις που αναπόφευκτα προκύπτουν από τη συχνή επαφή, είναι ευκολότερο να εστιάζουμε στα θετικά στοιχεία της σχέσης. Η επικοινωνία με τους μακρινούς συγγενείς είναι συνήθως πιο συνειδητή και προγραμματισμένη. Ένα τηλεφώνημα ή μια βιντεοκλήση γίνεται μια ξεχωριστή στιγμή μέσα στην εβδομάδα, αφιερωμένη στο να μοιραστούμε τα σημαντικά νέα μας, να προσφέρουμε υποστήριξη και να νιώσουμε τη συναισθηματική σύνδεση. Δεν υπάρχει ο χρόνος ή η διάθεση για μικροπρέπειες και γκρίνια.

Επιπλέον, η απόσταση προστατεύει την προσωπική μας αυτονομία. Το ζευγάρι γίνεται πιο δύνατο και ανεξάρτητο, αντιμετωπίζοντας όλες τις καταστάσεις με τις δικές του δυνάμεις. Οι κοντινοί συγγενείς, συχνά με την καλύτερη των προθέσεων, μπορεί να γίνουν παρεμβατικοί, να έχουν άποψη για τις επιλογές μας ή να δημιουργούν προσδοκίες που νιώθουμε υποχρεωμένοι να εκπληρώσουμε. Αντιθέτως, οι συγγενείς που ζουν σε άλλη πόλη ή χώρα λειτουργούν περισσότερο ως υποστηρικτικό δίκτυο παρά ως παράγοντας κοινωνικού ελέγχου. Η σχέση βασίζεται στην αμοιβαία επιλογή και αγάπη και όχι στην υποχρέωση της γειτνίασης.

Τέλος, οι συναντήσεις με τους μακρινούς συγγενείς αποκτούν έναν χαρακτήρα γιορτής. Οι διακοπές, τα καλοκαίρια ή οι γιορτές που περνάμε μαζί είναι στιγμές πολυαναμενόμενες, γεμάτες χαρά και προσπάθεια να αξιοποιηθεί ο κοινός χρόνος στο έπακρο. Αυτές οι θετικές εμπειρίες ενισχύουν τους δεσμούς και δημιουργούν πολύτιμες αναμνήσεις που συντηρούν τη σχέση μέχρι την επόμενη συνάντηση. 

Ασφαλώς, αυτό δεν σημαίνει ότι οι σχέσεις με τους κοντινούς συγγενείς είναι καταδικασμένες να είναι προβληματικές. Ωστόσο, η δυναμική των σχέσεων από απόσταση μας διδάσκει κάτι σημαντικό: η ποιότητα της επικοινωνίας, ο σεβασμός στον προσωπικό χώρο και η συνειδητή προσπάθεια για σύνδεση είναι τα θεμέλια κάθε ισχυρού οικογενειακού δεσμού, ανεξάρτητα από τα χιλιόμετρα που μας χωρίζουν.

Μπροστά στις δυνάμεις της φύσης είμαστε πραγματικά ένα μηδενικό

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Τις τελευταίες εβδομάδες συνέβη στη χώρα μας μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της. Χιλιάδες στρέμματα έγιναν στάχτη και η οικολογική καταστροφή είναι πραγματικά αδιανόητη.

Τραγικές είναι και οι ανθρώπινες απώλειες που υπήρξαν από την πλευρά των εθελοντών πυροσβεστών, που έδωσαν τα πάντα μαζί με τους πυροσβέστες τόσο της χώρας μας όσο και άλλων χωρών, για να τιθασεύσουν το πύρινο θηρίο. Τηρουμένων των αναλογιών οι ανθρώπινες απώλειες ευτυχώς δεν μεγεθύνθηκαν. Οι μνήμες από το Μάτι είναι ακόμα νωπές και ο φόβος είναι αυτός που οδηγεί τους ανθρώπους πολλές φορές στο να προστατευτούν. Την ίδια στιγμή πρέπει να παραδεχτούμε ότι σε οργανωτικό επίπεδο, όσον αφορά τον τομέα "ανθρώπινες απώλειες", έχουν γίνει σημαντικά βήματα μετά τις τελευταίες φυσικές καταστροφές. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και σε επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Η χώρα μας εκεί υστερεί σημαντικά. Ο πυροσβεστικός στόλος είναι απαρχαιωμένος, αντιπυρικές ζώνες δεν υπάρχουν πουθενά, η ατομική ευθύνη που έχει ο καθένας για να καθαρίζει το οικόπεδό του αγνοείται, αυθαίρετα συνεχίζονται να χτίζονται μέσα σε δάση, οι πυρομανείς συλλαμβάνονται και αφήνονται ελεύθεροι ή δεν οδηγούνται ποτέ στη δικαιοσύνη, οικοπεδοφάγοι και συμφέροντα δρουν ανεξέλεγκτα. Αυτές είναι οι βασικές αιτίες της κακοδαιμονίας μας. Η κλιματική κρίση είναι απλά ο σύμμαχός τους.

Ακόμη όμως και όλα τα παραπάνω να φτιάξουμε, που πρέπει να γίνουν ασυζητητί, η δύναμη της φύσης μερικές φορές είναι τόσο μεγάλη που το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να παρακολουθούμε εμβρόντητοι τα όσα εκτυλίσσονται. Σε χώρες συνηθισμένες σε βροχή, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ολλανδία, είδαμε πριν ένα μήνα απίστευτες πλημμύρες και καταστροφές με πολλά θύματα.

Όταν λοιπόν η φύση μάς χτυπάει ανελέητα, είναι φυσικό πολλές φορές να χάνουμε την ψυχραιμία, να λειτουργούμε με το συναίσθημα και να πιστεύουμε οτιδήποτε μας προωθούν. Αν μάλιστα έχουμε μία επιρρέπεια προς το να πιστεύουμε ότι τα πάντα είναι σχεδιασμένα και για όλα φταίνε όλοι οι άλλοι, τότε δεν θέλουμε παρά ένα μικρό κομματάκι για να κυλήσουμε στον βούρκο του δογματισμού και των fake news. Χάνουμε την πίστη μας στα επιστημονικά δεδομένα, αναλωνόμαστε μόνο στο παρόν, έτοιμοι να κατηγορήσουμε τους πάντες και τα πάντα και ζωσμένοι με εκρηκτικά της μικροπολιτικής που μπορούν να διχάσουν και να καταστρέψουν οποιαδήποτε κοινωνία.

Μπροστά στις δυνάμεις της φύσης είμαστε απλά ένα μηδενικό. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα πάρουμε μέτρα πρόληψης για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση και να αποφύγουμε παρόμοιες εικόνες, όσο μπορεί να συμβεί αυτό.

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 17/9/2021

Την ελευθερία αντίδρασης στις καταστάσεις της ζωής δεν μπορεί να σας την πάρει κανείς

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   22/4/2021

Τον τελευταίο μήνα και με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στον πόλεμο στην Ουκρανία σκέψεις και ανησυχίες στροβιλίζονται στο μυαλό όλων μας.

 

Ανεξάρτητα από την προσωπική άποψη του καθένα, η καταδίκη μιας εισβολής και η προσπάθεια αναθεώρησης των συνόρων εν έτει 2022 είναι καταδικαστέα και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ανοίξει την όρεξη και σε άλλους που επιδιώκουν μέσα από τη ρητορική τους τον ίδιο σκοπό.

 

Όταν έχουμε μία μάχη Δαυίδ εναντίον Γολιάθ, τα πράγματα είναι πάντα δύσκολα. Στο εξαιρετικό βιβλίο του Victor Frankl, "Το νόημα της ζωής", το οποίο έχει πουλήσει πάνω από δώδεκα εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, ο συγγραφέας περιγράφει το σκεπτικό του όταν τον έκλεισαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτό το κομμάτι που θα παραθέσω τώρα πιστεύω ταιριάζει απόλυτα και στα όσα βιώνουμε αυτούς τους καιρούς: "Δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό σου μπορούν να σου πάρουν όλα όσα έχεις εκτός από ένα, την ελευθερία σου να επιλέξεις πώς θα αντιδράσεις στην κατάσταση. Δεν μπορείς να ελέγχεις τι συμβαίνει στη ζωή σου, αλλά μπορείς πάντα να  ελέγχεις τι θα αισθανθείς και τι θα κάνεις σχετικά με αυτό που σου συμβαίνει."

 

Γενική αίσθηση είναι πως τα παραπάνω λόγια δείχνουν με τρόπο ξεκάθαρο, γιατί ο ουκρανικός λαός επέλεξε να αμυνθεί, να αντιδράσει και τελικά όπως δείχνουν τα πράγματα, να τσαλακώσει το γόητρο της Ρωσικής Αρκούδας. Η εισβολή ξεκάθαρα ήταν κάτι το οποίο δύσκολα θα μπορούσε να αποφευχθεί, αφού είχε αποφασιστεί από ανώτερα κέντρα. Ο τρόπος αντίδρασης όμως των Ουκρανών δεν ήταν δεδομένος.

 

Μπροστά τους είχανε δύο δρόμους. Τον πρώτο, της άμεσης παράδοσης και αποφυγής απωλειών, και τον δεύτερο, της αντίστασης και της μάχης. Πορεία δύσκολη γεμάτη απώλειες και κακουχίες. Η ελευθερία βούλησής τους, τους οδήγησε στο να πολεμήσουν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Άσχετα από τις διαφορές μεταξύ τους, μπορεί κανείς να δει πως υπήρξε μία γενικότερη συσπείρωση του λαού, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις εξωτερικής επίθεσης. Ενώ θα περίμενε κανείς πως η διάσπαση θα μεγεθυνόταν, τελικά συνέβη το αντίθετο. Ο κίνδυνος όμως για εμφύλιο θα ελλοχεύει πάντα μετά το τέλος του πολέμου.

 

Κάτι τελευταίο που πρέπει να επισημανθεί επιπλέον, είναι πως στη σημερινή εποχή αναθεωρητικές βλέψεις δεν τυγχάνουν γενικής αποδοχής. Η συσπειρωμένη και μαζική αντίδραση της Δύσης, η οποία κατά το παρελθόν έκανε και αυτή αντίστοιχα λάθη, κόβει την όρεξη για τέτοιες τακτικές. Ο πόλεμος με όπλα μπορεί να είναι βαρύς, αλλά ο οικονομικός πόλεμος είναι μακροχρόνιος, εξαντλητικός και στο τέλος εξαϋλώνει κυβερνήσεις. Να έχουμε πάντα στο μυαλό μας, ότι ακόμη και αν χάσουμε τα πάντα, ποτέ δεν θα μείνουμε χωρίς κάτι, εφόσον υπάρχει η επιλογή τού τρόπου αντίδρασης από μέρους μας.

 

Το έδειξε η ελληνική επανάσταση και ο ελληνικός λαός το 1821, το δείχνει ο ουκρανικός λαός σχεδόν 200 χρόνια μετά. Η τεχνολογία αλλάζει τα μέσα του πολέμου, η θέληση των λαών όμως για αυτοδιάθεση, ανεξαρτησία και ελευθερία επιλογής μένει και θα μένει για πάντα η ίδια.

Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις μαθησιακές δυσκολίες με αποτελεσματικό τρόπο

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 14/1/2023

Οι μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις όσον αφορά την εκπαίδευση. Μια μαθησιακή δυσκολία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός μαθητή να επεξεργάζεται, να θυμάται και να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τις πληροφορίες. Αυτές οι δυσκολίες μπορούν επίσης να δημιουργήσουν ζητήματα στο διάβασμα, στη γραφή, στις πράξεις, αλλά και στην επαφή με τους συμμαθητές και τις συμαθήτριές τους. Σύμφωνα με έρευνες, περίπου ένας στους πέντε μαθητές παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες.

Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να εκδηλωθούν με διαφορετικούς τρόπους και ποικίλλουν σε βαρύτητα. Μερικοί μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να δυσκολεύονται με τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν δυσκολίες με την οργάνωση ή την επεξεργασία πληροφοριών. Πολλά από αυτά τα παιδιά επίσης έχουν ενισχυμένες άλλες δεξιότητες, όπως δημιουργικότητα, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και ισχυρές οπτικές δεξιότητες.

Είναι σημαντικό για τους εκπαιδευτικούς να εντοπίζουν τους μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες όσο το δυνατόν νωρίτερα, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν οι κατάλληλες παρεμβάσεις. Εδώ φυσικά κρίνεται απαραίτητη και η συνεργασία των γονέων. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στην ακαδημαϊκή επιτυχία ενός μαθητή και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη συναισθηματικών και κοινωνικών προβλημάτων που ίσως προκύψουν από την απογοήτευση και την αίσθηση της αποτυχίας.

Τα εξατομικευμένα εκπαιδευτικά σχέδια (διαφοροποιημένη διδασκαλία) δημιουργούνται για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, ώστε να τους παρέχουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να επιτύχουν τους στόχους τους. Είναι προσαρμοσμένα για να ανταποκρίνονται στις μοναδικές ανάγκες κάθε μαθητή και αξιοποιούν στρατηγικές, όπως επιπλέον χρόνο σε εργασίες ή τεστ, χρήση βοηθητικής τεχνολογίας και ατομική ή  ομαδική διδασκαλία.

Οι δάσκαλοι-ες μπορούν επίσης να παρέχουν υποστήριξη χρησιμοποιώντας μια ποικιλία μεθόδων διδασκαλίας για να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να μάθουν. Για παράδειγμα, οπτικά βοηθήματα όπως διαγράμματα, βίντεο και εικόνες μπορούν να είναι αποτελεσματικά βοηθώντας τους μαθητές να κατανοήσουν έννοιες. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε την επανάληψη, τις πρακτικές δραστηριότητες και την ομαδική εργασία για να προσελκύσουμε μαθητές με διαφορετικά στυλ μάθησης.

Οι γονείς επιφορτίζονται με κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη των παιδιών τους με μαθησιακές δυσκολίες. Είναι αναγκαίο να συνεργαστούν με τους δασκάλους για να δημιουργήσουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές που θα βοηθήσουν το παιδί τους να πετύχει. Μπορούν επίσης να υποστηρίξουν τις ανάγκες του παιδιού τους και να συνεργαστούν με το σχολείο για να διασφαλίσουν ότι το παιδί τους λαμβάνει την κατάλληλη υποστήριξη.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να επιτύχουν ακαδημαϊκά και στη ζωή. Πολλά επιτυχημένα άτομα, συμπεριλαμβανομένων επιχειρηματιών, αθλητών και καλλιτεχνών, έχουν και είχαν μαθησιακές δυσκολίες. Με τη σωστή υποστήριξη, οι μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν! 

Συμπερασματικά, οι μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις, αλλά με έγκαιρη παρέμβαση, εξατομικευμένη υποστήριξη και ποικίλες μεθόδους διδασκαλίας, μπορούν να επιτύχουν εκεί που παλαιότερα θα το θεωρούσαμε αδύνατο. Οι δάσκαλοι, οι γονείς και όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με τα παιδιά, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην παροχή της υποστήριξης και των διευκολύνσεων που χρειάζονται οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

Στο χέρι μας είναι να τα καταφέρουμε και θα τα καταφέρουμε...

Η ζωή είναι γεμάτη ακρωτήρια: Σκοπός δεν είναι να τα αποφύγουμε, αλλά να τα ξεπεράσουμε με επιτυχία

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Η ζωή είναι ένα απέραντο ταξίδι με αρχή, μέση και τέλος. Κατά τη διάρκειά του, μπορεί να συναντήσουμε πολλά εμπόδια, τα οποία δεν γνωρίζουμε πάντα πώς να αντιμετωπίσουμε ή αν μπορούμε να τα ξεπεράσουμε. Θα μπορούσαμε να τα παρομοιάσουμε με τα ακρωτήρια που υπάρχουν στη φύση και τα οποία ανέκαθεν αποτελούσαν πρόκληση για τους ιστιοπλόους.

Το πιο απαιτητικό ακρωτήριο για κάθε ναυτικό, και αυτό που προσφέρει πάντα ένα μετάλλιο αναγνώρισης, είναι το Ακρωτήριο Χορν. Βρίσκεται στη Νότια Αμερική, στο πέρασμα των δύο ωκεανών, κοντά στην Ανταρκτική. Τα κύματα είναι τεράστια, το κρύο υπερβολικό και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να διαπλεύσει κανείς. Έτσι και στη ζωή μας, θα βρεθούμε πολλές φορές μπροστά σε ένα δύσκολο πέρασμα και θα κληθούμε να πάρουμε αποφάσεις που μπορεί να καθορίσουν το υπόλοιπο της πορείας μας. Η φύση και το μυαλό του ανθρώπου επιλέγουν πάντα την πιο εύκολη λύση. Ωστόσο, όταν αντιληφθούμε ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα και την αναγκαιότητα να ξεπεράσουμε τα ακρωτήρια της ζωής.

Τι είναι ένα "Ακρωτήριο" στη Ζωή μας;

Ακρωτήριο μπορεί να οριστεί μια οικονομική δυσκολία, ένα πρόβλημα υγείας, οικογενειακά ζητήματα, επαγγελματικές απαιτήσεις, και ούτω καθεξής. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος και καθημερινά ανανεώνεται. Στο τέλος της ημέρας, όμως, όταν έχουμε ξεπεράσει όλες αυτές τις δυσκολίες, θα διαπιστώσουμε ότι ο αγώνας που κάναμε μας προσέφερε πολύτιμες εμπειρίες, μας βοήθησε να μάθουμε από τα λάθη μας και μας έκανε πιο δυνατούς στο πέρασμα του χρόνου. Όσο περισσότερα ακρωτήρια της ζωής αντιμετωπίσουμε, τόσο πιο επιτυχημένοι θα βγούμε στο τέλος, τόσο πιο αποτελεσματικοί και δημιουργικοί. Θα συνηθίσουμε, και στο τέλος, όλα θα μας φαίνονται πιο εύκολα. Η αρχή είναι πάντα η πιο δύσκολη. Η εξοικείωση που έρχεται αργότερα προσφέρει εκείνα τα χρήσιμα βέλη στην φαρέτρα μας για να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της ζωής ευκολότερα, γρηγορότερα και χωρίς πολλούς ενδοιασμούς.

Η Ψυχολογική Ανταμοιβή της Υπέρβασης

Με τον καιρό, ο χαρακτήρας μας θα γίνει πιο δυνατός, θα μάθει να προσαρμόζεται, να ελίσσεται και να εξελίσσεται. Ψυχολογικά, θα νιώσουμε πιο σταθεροί και πιο σίγουροι για να προχωρήσουμε στα επόμενα βήματα της ζωής μας. Μην ξεχνάτε πως και τα μικρά παιδιά αποκτούν αυτοπεποίθηση σιγά-σιγά, μέσα από μικρές κατακτήσεις, έτσι και οι ενήλικες λειτουργούν με τον ίδιο μηχανισμό. Η φύση του ανθρώπου είναι ίδια από τη στιγμή της γέννησής του μέχρι το τέλος του. Από εκεί και πέρα, οι δεξιότητες χτίζονται, βελτιώνονται και ανανεώνονται συνεχώς, ανάλογα με το πολιτισμικό μας κεφάλαιο και τον χαρακτήρα – δηλαδή, την ιδιοσυγκρασία – του καθενός μας.

Είμαι βέβαιος πως σε αυτό το άρθρο πολλοί από εσάς αναγνωρίσατε τον εαυτό σας σε διάφορες εκφάνσεις και χρονικές περιόδους, και πως όλοι έχετε περάσει σημαντικούς σταθμούς και ακρωτήρια τα οποία θα σας μείνουν αξέχαστα

Σας προτείνω, λοιπόν, κλείνοντας, να αξιοποιήσετε τις εμπειρίες σας μέσα από όλα αυτά τα ταξίδια και τα ακρωτήρια που έχετε περάσει, κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Ξεκλειδώστε όλα εκείνα τα μυστικά της ζωής που θα σας κάνουν καλύτερους, δυνατότερους, αποτελεσματικότερους και πιο ευτυχισμένους ανθρώπους, χωρίς να παρεκκλίνετε σε μεγάλο βαθμό από τους στόχους που έχετε θέσει στη ζωή σας.

Ποιο είναι το επόμενο "ακρωτήριο" που είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε;

Καλύτερα να σε ζηλεύουν παρά να σε λυπούνται: Μια κληρονομιά σοφίας από τον παππού μου

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Το γνωμικό "καλύτερα να σε ζηλεύουν παρά να σε λυπούνται" είναι ένα από εκείνα τα μαργαριτάρια λαϊκής σοφίας που περνούν από γενιά σε γενιά, κουβαλώντας μαζί τους την εμπειρία και τις αλήθειες προηγούμενων εποχών. Για ‘μένα, όμως, αυτή η φράση έχει μια βαθύτερη, προσωπική διάσταση, καθώς ήταν ένα από τα ρητά που αγαπούσε να χρησιμοποιεί ο παππούς μου, ένας άνθρωπος που δεν είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά. Αυτό το γνωμικό γίνεται έτσι μια γέφυρα με το παρελθόν, ένας τρόπος να νιώσω την παρουσία του και να αποκρυπτογραφήσω ένα κομμάτι της φιλοσοφίας του.

Η Βαθύτερη Έννοια Πίσω από τα Λόγια

Με την πρώτη ανάγνωση, το ρητό μπορεί να ακούγεται σκληρό ή ακόμα και να παραπέμπει σε μια επιφανειακή επιθυμία για αναγνώριση. Ωστόσο, η πραγματική του ουσία είναι πολύ πιο σύνθετη και πρακτική. Δεν ενθαρρύνει την αλαζονεία ή την επιδειξιομανία, αλλά μια στάση ζωής που βασίζεται στην αυτοδυναμία και την πρόοδο.

Ας το δούμε αναλυτικότερα:

"Καλύτερα να σε ζηλεύουν": Η ζήλια, αν και αρνητικό συναίσθημα, συχνά πηγάζει από την αναγνώριση επιτυχίας, ικανότητας ή ευημερίας. Όταν κάποιος σε ζηλεύει, υποδηλώνει ότι έχεις καταφέρει κάτι αξιόλογο, ότι έχεις ξεχωρίσει με κάποιο τρόπο. Δεν αναφέρεται απαραίτητα στην οικονομική επιτυχία, αλλά μπορεί να αφορά προσωπικές αρετές, επιμονή, εργατικότητα, ή ακόμα και την ικανότητα να διαχειρίζεσαι δύσκολες καταστάσεις με αξιοπρέπεια. Ο παππούς μου, πιθανότατα, εννοούσε ότι είναι προτιμότερο να είσαι σε μια θέση όπου οι άλλοι αναγνωρίζουν την πρόοδό σου, ακόμα κι αν αυτό προκαλεί ζήλια, παρά να παραμένεις στάσιμος ή να αντιμετωπίζεις δυσκολίες.

"Παρά να σε λυπούνται": Η λύπη, από την άλλη πλευρά, εκφράζει συμπόνια για κάποιον που βρίσκεται σε δεινή θέση, που υποφέρει ή που αντιμετωπίζει ανυπέρβλητα εμπόδια. Ενώ η συμπόνια είναι ένα ανθρώπινο και συχνά απαραίτητο συναίσθημα, το ρητό υπονοεί ότι η επιδίωξη μιας ζωής όπου οι άλλοι σε λυπούνται, σηματοδοτεί μια κατάσταση αδυναμίας, παθητικότητας ή έλλειψης ελέγχου πάνω στη μοίρα σου. Ο παππούς μου, μέσα από αυτό το ρητό, πιθανότατα υπογράμμιζε τη σημασία της ανθεκτικότητας, της ανάληψης ευθύνης για τη ζωή μας και της προσπάθειας για βελτίωση, ώστε να μη βρεθούμε σε μια θέση όπου η μόνη απάντηση των άλλων είναι η συμπόνια.

Μια Πυξίδα για τη Ζωή

Αυτό το ρητό δεν είναι μια πρόσκληση για να αγνοήσουμε τους άλλους ή να επιδιώξουμε την εχθρότητα. Είναι, αντιθέτως, μια υπενθύμιση να εστιάσουμε στην προσωπική μας ανάπτυξη και ευημερία. Είναι μια παρότρυνση να γίνουμε δυνατοί, ανεξάρτητοι και ικανοί να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της ζωής. Όταν είμαστε σε αυτή τη θέση, μπορούμε όχι μόνο να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, αλλά και να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια στους γύρω μας, αντί να αποτελούμε βάρος.

Ο παππούς μου, ένας άνθρωπος που έζησε σε δύσκολες εποχές, όπου η αυτοδυναμία ήταν ζωτικής σημασίας, ήθελε να μεταδώσει τη σημασία του να στέκεσαι στα πόδια σου, να είσαι παραγωγικός και να δημιουργείς αξία. Η ζήλια, σε αυτή την περίπτωση, είναι απλώς ένα παράπλευρο προϊόν της επιτυχίας, όχι ο στόχος αυτής.

Η Κληρονομιά του

Παρόλο που δεν τον γνώρισα ποτέ, αυτό το ρητό με συνδέει με τον παππού μου με έναν μοναδικό τρόπο. Μέσα από τα λόγια του, μπορώ να φανταστώ τον χαρακτήρα του: ίσως ήταν ένας άνθρωπος πρακτικός, με ισχυρή θέληση, που πίστευε στην αξία της εργασίας και της προσωπικής προσπάθειας. Ήταν κάποιος που είχε αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες στη ζωή του και είχε μάθει ότι το να εξαρτάσαι από τη συμπάθεια των άλλων δεν οδηγεί πουθενά!

Κάθε φορά που σκέφτομαι αυτό το γνωμικό, δεν ακούω απλώς μια φράση. Ακούω τη φωνή του παππού μου, μια φωνή που με παροτρύνει να είμαι δυνατός, να προσπαθώ για το καλύτερο και να χτίζω μια ζωή που θα με κάνει περήφανο. Είναι μια κληρονομιά σοφίας που θα με καθοδηγεί σε κάθε βήμα της ζωής μου.