Όλα ξεκινούν από την οικογένεια

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Στην πολύπλοκη και διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνία μας, ένας θεσμός παραμένει σταθερός ως θεμέλιος λίθος της ανθρώπινης ύπαρξης: η οικογένεια. Είναι ο πρώτος μας κόσμος, η πρώτη μας σχολή, το πρώτο μας καταφύγιο. Και όπως υποδηλώνει και ο τίτλος, όλα, ή σχεδόν όλα, ξεκινούν από εκεί.

Από τις πρώτες κιόλας στιγμές της ζωής μας, η οικογένεια διαμορφώνει την αντίληψή μας για τον κόσμο. Οι γονείς, τα αδέρφια, οι παππούδες και οι γιαγιάδες γίνονται οι πρώτοι μας δάσκαλοι. Μέσα από την αλληλεπίδραση μαζί τους μαθαίνουμε να μιλάμε, να περπατάμε, να τρώμε, αλλά και πιο σύνθετες έννοιες όπως η αγάπη, η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός και τα όρια. Οι αξίες που καλλιεργούνται στο οικογενειακό περιβάλλον, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, μας ακολουθούν σαν αόρατο νήμα σε όλη μας τη ζωή, επηρεάζοντας τις επιλογές, τις σχέσεις και τη συμπεριφορά μας.

Η οικογένεια είναι επίσης το πρώτο πεδίο όπου αναπτύσσονται οι συναισθηματικές μας δεξιότητες. Η αίσθηση του ανήκειν, η ασφάλεια της αποδοχής, η παρηγοριά στις δύσκολες στιγμές και η χαρά της επιτυχίας που μοιράζεται, όλα αυτά χτίζουν την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Μια οικογένεια που παρέχει σταθερότητα και συναισθηματική υποστήριξη, εφοδιάζει τα μέλη της με τα απαραίτητα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής. Αντίθετα, η έλλειψη αυτών των στοιχείων μπορεί να αφήσει βαθιά σημάδια, επηρεάζοντας την αυτοεκτίμηση και την ικανότητα δημιουργίας υγιών σχέσεων στο μέλλον.

Πέρα όμως από την ατομική ανάπτυξη, η οικογένεια παίζει καθοριστικό ρόλο και στη διαμόρφωση της κοινωνίας. Οι πολίτες του αύριο γαλουχούνται σήμερα μέσα στις οικογένειές τους. Οι αρχές της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της υπευθυνότητας και του σεβασμού προς τον συνάνθρωπο, όταν διδάσκονται και βιώνονται στο σπίτι, μεταφέρονται αυτούσιες στην ευρύτερη κοινωνία. Μια κοινωνία αποτελούμενη από άτομα που έχουν μάθει να λειτουργούν αρμονικά μέσα στην οικογένειά τους, είναι πιο πιθανό να είναι μια κοινωνία συνεκτική, δίκαιη και προοδευτική.

Φυσικά, καμία οικογένεια δεν είναι τέλεια. Κάθε μία έχει τις δικές της προκλήσεις, τις δικές της δυσλειτουργίες και τις δικές της στιγμές αδυναμίας. Ωστόσο, η σημασία της ως σημείο εκκίνησης παραμένει αδιαμφισβήτητη. Ακόμα και οι αρνητικές εμπειρίες μπορούν, μέσα από την αναγνώριση και την προσπάθεια για αλλαγή, να γίνουν μαθήματα ζωής.

Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αναγνωρίζουμε και να επενδύουμε στην αξία της οικογένειας. Να την στηρίζουμε, να την ενισχύουμε και να προσπαθούμε συνειδητά να δημιουργούμε μέσα σε αυτήν ένα περιβάλλον αγάπης, κατανόησης και ανάπτυξης. Γιατί, τελικά, η ποιότητα της ζωής μας, η ευτυχία μας και η πορεία της κοινωνίας μας ξεκινούν από αυτόν τον μικρό, αλλά τόσο ισχυρό πυρήνα: την οικογένεια. Είναι η κληρονομιά μας, η βάση μας και, σε μεγάλο βαθμό, το μέλλον μας. Και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε.

Μόνο όταν το ταξίδι τελειώσει καταλαβαίνεις την αξία του

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Κάθε ταξίδι, είτε κυριολεκτικό είτε μεταφορικό, είναι μια μικρογραφία της ίδιας της ζωής. Έχει μια αρχή, μια πορεία γεμάτη προσδοκίες, ανακαλύψεις, κάποιες φορές δυσκολίες, και αναπόφευκτα, ένα τέλος. Και είναι συχνά εκεί, στην τελική αναδρομή, κοιτώντας πίσω τις στιγμές που πέρασαν, που πραγματικά συνειδητοποιούμε το βάθος και την αξία όσων ζήσαμε.

Η ζωή μας είναι ένα μωσαϊκό εμπειριών. Δεν είναι τα υλικά αγαθά που συσσωρεύουμε, αλλά οι αναμνήσεις που δημιουργούμε, οι άνθρωποι που γνωρίζουμε, τα μαθήματα που παίρνουμε, οι προκλήσεις που ξεπερνάμε – αυτές είναι οι ψηφίδες που συνθέτουν τον μοναδικό καμβά της ύπαρξής μας. Κάθε γέλιο, κάθε δάκρυ, κάθε νέος τόπος, κάθε καινούργια γνώση, προσθέτει χρώμα και υφή σε αυτό το έργο τέχνης που είναι η ζωή μας. Είναι οι εμπειρίες που μας γεμίζουν, που μας πλουτίζουν εσωτερικά και μας διαμορφώνουν σε αυτό που είμαστε.

Στην πορεία αυτή, οι δύσκολες καταστάσεις είναι αναπόφευκτες. Σαν απρόσμενες καταιγίδες σε ένα ταξίδι ή δύσβατα μονοπάτια που καλούμαστε να διαβούμε. Ο τρόπος που τις διαχειριζόμαστε, όμως, είναι αυτός που καθορίζει την ποιότητα του ταξιδιού μας και του χαρακτήρα μας τελικά. Κάθε εμπόδιο είναι μια ευκαιρία για μάθηση, για ενδυνάμωση, για να ανακαλύψουμε κρυμμένες αντοχές. Αντί να τις φοβόμαστε, ας τις αντιμετωπίζουμε ως προκλήσεις που, όταν τις ξεπεράσουμε, θα μας κάνουν σοφότερους και πιο ανθεκτικούς. Η διαχείριση αυτών των στιγμών είναι μια τέχνη που καλλιεργείται, επιτρέποντάς μας να συνεχίζουμε το ταξίδι μας με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Και τι ομορφότερο από το να κάνουμε πολλά ταξίδια, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά! Να ανοίγουμε τους ορίζοντές μας σε νέους τόπους, πολιτισμούς, γεύσεις. Κάθε τέτοιο ταξίδι μας φορτώνει με εικόνες, γνώσεις και μια αίσθηση ελευθερίας. Αλλά και τα μεταφορικά ταξίδια – η ενασχόληση με ένα νέο χόμπι, η αλλαγή καριέρας, η προσπάθεια για προσωπική βελτίωση – είναι εξίσου πολύτιμα. Κερδίζουμε από αυτά νέες δεξιότητες, μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού μας και του κόσμου, και κυρίως, την αίσθηση ότι εξελισσόμαστε.

Η αλήθεια είναι πως η ζωή είναι μικρή. Σαν ένα συναρπαστικό βιβλίο που κάποια στιγμή φτάνει στην τελευταία του σελίδα. Έχει αρχή, μέση και τέλος, όπως όλα τα πράγματα γύρω μας. Αυτή η συνειδητοποίηση δεν πρέπει να μας προκαλεί θλίψη, αλλά να μας κινητοποιεί. Είναι η ίδια η ζωή ένα μεγάλο, ανεπανάληπτο ταξίδι, και η κάθε μέρα είναι ένα νέο κεφάλαιο που περιμένει να γραφτεί. Ας το ζήσουμε λοιπόν στο έπακρο, με πάθος, με περιέργεια, με αγάπη. Ας μην αφήνουμε τις μέρες να περνούν αδιάφορα, αλλά ας τις γεμίζουμε με νόημα, με δράση, με στιγμές που θα αξίζει να θυμόμαστε.

Γιατί όταν αυτό το μεγάλο ταξίδι φτάσει στο τέλος του, αυτό που θα μείνει δεν θα είναι οι φόβοι που μας κράτησαν πίσω, ούτε οι ευκαιρίες που αφήσαμε να χαθούν. Θα είναι η γλυκιά γεύση των όσων ζήσαμε, η πληρότητα των στιγμών, η ευτυχία που νιώσαμε. Ας φροντίσουμε, λοιπόν, να φύγουμε από αυτό το ταξίδι ευτυχισμένοι, γεμάτοι εμπειρίες, με την καρδιά και το μυαλό πλούσια από τις περιπέτειες και τις ομορφιές που συναντήσαμε στον δρόμο μας. Γιατί τελικά, αυτό είναι που μετράει: να κοιτάμε πίσω και να χαμογελάμε, γνωρίζοντας ότι ζήσαμε αληθινά.

Προσέξτε πώς μιλάτε μπροστά στα παιδιά σας

 

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Τα παιδιά είναι σαν σφουγγάρια. Απορροφούν τα πάντα από το περιβάλλον τους, και κυρίως από τους ανθρώπους που εμπιστεύονται περισσότερο: τους γονείς τους. Ο τρόπος που μιλάμε μπροστά τους, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, ο τόνος της φωνής μας, ακόμα και οι εκφράσεις του προσώπου μας, έχουν τεράστια επίδραση στην ανάπτυξή τους, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους και στον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον κόσμο.

Πολλές φορές, μέσα στην ένταση της καθημερινότητας, μπορεί να μας ξεφύγουν λόγια νεύρων, επικριτικά σχόλια ή ακόμα και εκφράσεις που υποτιμούν τον εαυτό μας ή τους άλλους. Αυτές οι στιγμές, όσο αθώες κι αν φαντάζουν, χαράσσονται βαθιά στο μυαλό των παιδιών.

 Ας δούμε λοιπόν γιατί είναι τόσο σημαντικό να προσέχουμε πώς μιλάμε μπροστά τους:

1. Μοντελοποίηση Συμπεριφοράς: Τα παιδιά μαθαίνουν μιμούμενα. Αν ακούν συχνά τους γονείς τους να φωνάζουν, να βρίζουν ή να μιλούν υποτιμητικά, είναι πολύ πιθανό να υιοθετήσουν και τα ίδια παρόμοιες συμπεριφορές στις δικές τους διαπροσωπικές σχέσεις. Αντίθετα, όταν οι γονείς χρησιμοποιούν ήρεμο τόνο, εκφράζουν τα συναισθήματά τους με σεβασμό και επιλύουν τις διαφορές τους εποικοδομητικά, δίνουν στα παιδιά τους πολύτιμα μαθήματα επικοινωνίας.

2. Ανάπτυξη Αυτοεκτίμησης: Τα λόγια μας μπορούν να χτίσουν ή να γκρεμίσουν την αυτοεκτίμηση ενός παιδιού. Φράσεις όπως "Είσαι άχρηστος/η" ή "Δεν κάνεις τίποτα σωστά" μπορούν να προκαλέσουν βαθιά συναισθηματικά τραύματα. Αντίθετα, η ενθάρρυνση, οι θετικές επιβεβαιώσεις και η αναγνώριση των προσπαθειών τους, ακόμα κι αν το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό, βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν μια υγιή αίσθηση του εαυτού τους και να πιστέψουν στις δυνάμεις τους.

3. Διαμόρφωση Αντιλήψεων: Ο τρόπος που μιλάμε για τους άλλους ανθρώπους, για τις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες ή για δύσκολες καταστάσεις, διαμορφώνει τις αντιλήψεις και τις στάσεις των παιδιών. Αν εκφραζόμαστε με προκαταλήψεις, στερεότυπα ή αρνητισμό, μεταδίδουμε αυτές τις αντιλήψεις και στα παιδιά μας. Είναι σημαντικό να προάγουμε την ενσυναίσθηση, την ανεκτικότητα και την κριτική σκέψη μέσα από τα λόγια μας.

4. Δημιουργία Ασφαλούς Περιβάλλοντος: Όταν τα παιδιά ακούν συχνές εντάσεις, καυγάδες ή επικριτικά σχόλια μεταξύ των γονιών, αισθάνονται ανασφάλεια και άγχος. Ένα σπίτι όπου κυριαρχεί η ηρεμία, ο σεβασμός και η θετική επικοινωνία, παρέχει στα παιδιά το αίσθημα ασφάλειας που χρειάζονται για να αναπτυχθούν ψυχικά υγιή.

5. Εκμάθηση Λεξιλογίου και Επικοινωνιακών Δεξιοτήτων: Τα παιδιά μαθαίνουν νέες λέξεις και τρόπους έκφρασης ακούγοντας τους γύρω τους. Αν εκτιθέμεθα σε πλούσιο και ακριβές λεξιλόγιο, αν εξηγούμε τις έννοιες και ενθαρρύνουμε τον διάλογο, βοηθάμε τα παιδιά να αναπτύξουν τις γλωσσικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

• Σκεφτείτε πριν μιλήσετε: Ειδικά όταν είστε θυμωμένοι ή αγχωμένοι, πάρτε μια βαθιά ανάσα πριν αντιδράσετε λεκτικά.
• Χρησιμοποιήστε "εγώ" μηνύματα: Αντί να κατηγορείτε ("Εσύ πάντα κάνεις ακαταστασία"), εκφράστε πώς νιώθετε ("Νιώθω κουρασμένη όταν βλέπω τόση ακαταστασία").
• Επαινέστε τις προσπάθειες, όχι μόνο τα αποτελέσματα: Αναγνωρίστε την προσπάθεια και την πρόοδο, ακόμα κι αν το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι τέλειο.
• Αποφύγετε τις γενικεύσεις και τις ταμπέλες: Φράσεις όπως "Είσαι τεμπέλης/α" είναι βλαβερές. Εστιάστε στη συγκεκριμένη συμπεριφορά.
• Ζητήστε συγγνώμη όταν κάνετε λάθος: Δείχνει στα παιδιά ότι όλοι κάνουμε λάθη και ότι η συγγνώμη είναι σημαντική.
• Μιλήστε με σεβασμό για τους άλλους, ακόμα και όταν διαφωνείτε: Διδάξτε την αξία του σεβασμού στις διαφορετικές απόψεις.
• Δημιουργήστε ένα περιβάλλον ανοιχτής επικοινωνίας: Ενθαρρύνετε τα παιδιά να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους χωρίς φόβο κριτικής.

Η γλώσσα μας είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο. Ας τη χρησιμοποιήσουμε σοφά για να χτίσουμε γερές βάσεις για το μέλλον των παιδιών μας, καλλιεργώντας την αυτοπεποίθησή τους, την ενσυναίσθησή τους και την ικανότητά τους να επικοινωνούν υγιώς με τον κόσμο γύρω τους. Ας θυμόμαστε πάντα ότι τα μικρά αυτάκια ακούν και οι μικρές καρδιές αισθάνονται τα πάντα.

Στη ζωή είναι καλύτερο να έχεις λίγους φίλους και καλούς παρά πολλούς και να μην τους γνωρίζεις

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια. 

Στην εποχή μας, την εποχή των social media και της φαινομενικής «συνδεσιμότητας», ο αριθμός των «φίλων» ή των «ακολούθων» μοιάζει για πολλούς να είναι ένα είδος ψηφιακού παράσημου. Μετράμε τις επαφές μας, εντυπωσιαζόμαστε από τους μεγάλους αριθμούς και, κάπου εκεί ανάμεσα στα likes και τα shares, κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε την αληθινή ουσία της φιλίας. Όμως, καθώς τα χρόνια περνούν και οι εμπειρίες συσσωρεύονται, καταλήγω όλο και πιο σταθερά στο συμπέρασμα που συνοψίζει ο τίτλος αυτού του άρθρου: είναι απείρως καλύτερο να έχεις λίγους φίλους, αλλά αληθινούς και δοκιμασμένους, παρά έναν ατέλειωτο κατάλογο ονομάτων που ελάχιστα γνωρίζεις.

Τι σημαίνει, όμως, «καλός φίλος»; Για μένα, καλός φίλος είναι εκείνος ο άνθρωπος που στέκεται δίπλα σου όχι μόνο στις χαρές και τις επιτυχίες, αλλά κυρίως στις δυσκολίες και τις αποτυχίες. Είναι αυτός που θα χαρεί με την πρόοδό σου χωρίς ίχνος φθόνου, που θα σε ακούσει με ειλικρινές ενδιαφέρον όταν τον χρειάζεσαι, που θα σου πει την αλήθεια, όσο σκληρή κι αν είναι, γιατί νοιάζεται για σένα. Είναι ο άνθρωπος με τον οποίο μπορείς να είσαι ο εαυτός σου, χωρίς μάσκες και προσποιήσεις, και να νιώθεις απόλυτα αποδεκτός. Μια τέτοια σχέση δεν χτίζεται επιφανειακά. Απαιτεί χρόνο, αμοιβαία εμπιστοσύνη, κατανόηση και μια βαθιά, ψυχική σύνδεση.

Από την άλλη πλευρά, οι «πολλοί φίλοι» που δεν γνωρίζουμε πραγματικά είναι συχνά απλώς γνωριμίες, επιφανειακές επαφές που μπορεί να προσφέρουν μια πρόσκαιρη αίσθηση δημοφιλίας, αλλά σπάνια μπορούν να προσφέρουν την ουσιαστική στήριξη και την αίσθηση του ανήκειν που παρέχει η αληθινή φιλία. Πόσες φορές έχουμε δει ανθρώπους περιτριγυρισμένους από πλήθος, αλλά στην πραγματικότητα να νιώθουν απελπιστικά μόνοι; Η ποιότητα της σύνδεσης είναι αυτή που μετράει, όχι η ποσότητα των επαφών. Το να επενδύεις ψυχική ενέργεια και χρόνο σε δεκάδες επιφανειακές σχέσεις είναι σαν να προσπαθείς να γεμίσεις ένα ποτήρι με σταγόνες – μπορεί να φαίνεται γεμάτο από μακριά, αλλά στην πραγματικότητα είναι κενό ουσίας.

Η εμπειρία μου με έχει διδάξει ότι οι λίγοι και καλοί φίλοι είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός. Είναι το ασφαλές σου λιμάνι στις φουρτούνες της ζωής, οι άνθρωποι που θα σου δώσουν δύναμη όταν νιώθεις αδύναμος, που θα γιορτάσουν μαζί σου σαν να ήταν δική τους η επιτυχία. Με αυτούς τους λίγους, χτίζεις αναμνήσεις που αντέχουν στον χρόνο, μοιράζεσαι όνειρα και φόβους, και ξέρεις ότι, ό,τι κι αν συμβεί, δεν θα είσαι μόνος. Αυτή η βαθιά αίσθηση ασφάλειας και συντροφικότητας δεν μπορεί να αναπληρωθεί από κανέναν αριθμό επιφανειακών γνωριμιών.

Στην ελληνική κουλτούρα, η έννοια της «παρέας», της στενής ομάδας φίλων που μοιράζονται τα πάντα, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Και συνήθως, αυτή η αληθινή παρέα δεν είναι πολυπληθής. Είναι ένας μικρός, συμπαγής κύκλος ανθρώπων που έχουν χτίσει μεταξύ τους δεσμούς εμπιστοσύνης και αγάπης.

Ας μην παρασυρόμαστε, λοιπόν, από την ψευδαίσθηση των αριθμών. Ας επιλέξουμε συνειδητά να επενδύσουμε σε εκείνες τις λίγες, πολύτιμες ψυχές που μας καταλαβαίνουν, μας στηρίζουν και μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους. Γιατί στο τέλος της ημέρας, δεν είναι το πόσους «φίλους» έχεις που μετράει, αλλά το πόσοι από αυτούς είναι πραγματικά εκεί για σένα. Και πιστέψτε με, οι λίγοι και καλοί αξίζουν χίλιους επιφανειακούς γνωστούς.