Την ελευθερία αντίδρασης στις καταστάσεις της ζωής δεν μπορεί να σας την πάρει κανείς

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   22/4/2021

Τον τελευταίο μήνα και με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στον πόλεμο στην Ουκρανία σκέψεις και ανησυχίες στροβιλίζονται στο μυαλό όλων μας.

 

Ανεξάρτητα από την προσωπική άποψη του καθένα, η καταδίκη μιας εισβολής και η προσπάθεια αναθεώρησης των συνόρων εν έτει 2022 είναι καταδικαστέα και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ανοίξει την όρεξη και σε άλλους που επιδιώκουν μέσα από τη ρητορική τους τον ίδιο σκοπό.

 

Όταν έχουμε μία μάχη Δαυίδ εναντίον Γολιάθ, τα πράγματα είναι πάντα δύσκολα. Στο εξαιρετικό βιβλίο του Victor Frankl, "Το νόημα της ζωής", το οποίο έχει πουλήσει πάνω από δώδεκα εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, ο συγγραφέας περιγράφει το σκεπτικό του όταν τον έκλεισαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτό το κομμάτι που θα παραθέσω τώρα πιστεύω ταιριάζει απόλυτα και στα όσα βιώνουμε αυτούς τους καιρούς: "Δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό σου μπορούν να σου πάρουν όλα όσα έχεις εκτός από ένα, την ελευθερία σου να επιλέξεις πώς θα αντιδράσεις στην κατάσταση. Δεν μπορείς να ελέγχεις τι συμβαίνει στη ζωή σου, αλλά μπορείς πάντα να  ελέγχεις τι θα αισθανθείς και τι θα κάνεις σχετικά με αυτό που σου συμβαίνει."

 

Γενική αίσθηση είναι πως τα παραπάνω λόγια δείχνουν με τρόπο ξεκάθαρο, γιατί ο ουκρανικός λαός επέλεξε να αμυνθεί, να αντιδράσει και τελικά όπως δείχνουν τα πράγματα, να τσαλακώσει το γόητρο της Ρωσικής Αρκούδας. Η εισβολή ξεκάθαρα ήταν κάτι το οποίο δύσκολα θα μπορούσε να αποφευχθεί, αφού είχε αποφασιστεί από ανώτερα κέντρα. Ο τρόπος αντίδρασης όμως των Ουκρανών δεν ήταν δεδομένος.

 

Μπροστά τους είχανε δύο δρόμους. Τον πρώτο, της άμεσης παράδοσης και αποφυγής απωλειών, και τον δεύτερο, της αντίστασης και της μάχης. Πορεία δύσκολη γεμάτη απώλειες και κακουχίες. Η ελευθερία βούλησής τους, τους οδήγησε στο να πολεμήσουν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Άσχετα από τις διαφορές μεταξύ τους, μπορεί κανείς να δει πως υπήρξε μία γενικότερη συσπείρωση του λαού, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις εξωτερικής επίθεσης. Ενώ θα περίμενε κανείς πως η διάσπαση θα μεγεθυνόταν, τελικά συνέβη το αντίθετο. Ο κίνδυνος όμως για εμφύλιο θα ελλοχεύει πάντα μετά το τέλος του πολέμου.

 

Κάτι τελευταίο που πρέπει να επισημανθεί επιπλέον, είναι πως στη σημερινή εποχή αναθεωρητικές βλέψεις δεν τυγχάνουν γενικής αποδοχής. Η συσπειρωμένη και μαζική αντίδραση της Δύσης, η οποία κατά το παρελθόν έκανε και αυτή αντίστοιχα λάθη, κόβει την όρεξη για τέτοιες τακτικές. Ο πόλεμος με όπλα μπορεί να είναι βαρύς, αλλά ο οικονομικός πόλεμος είναι μακροχρόνιος, εξαντλητικός και στο τέλος εξαϋλώνει κυβερνήσεις. Να έχουμε πάντα στο μυαλό μας, ότι ακόμη και αν χάσουμε τα πάντα, ποτέ δεν θα μείνουμε χωρίς κάτι, εφόσον υπάρχει η επιλογή τού τρόπου αντίδρασης από μέρους μας.

 

Το έδειξε η ελληνική επανάσταση και ο ελληνικός λαός το 1821, το δείχνει ο ουκρανικός λαός σχεδόν 200 χρόνια μετά. Η τεχνολογία αλλάζει τα μέσα του πολέμου, η θέληση των λαών όμως για αυτοδιάθεση, ανεξαρτησία και ελευθερία επιλογής μένει και θα μένει για πάντα η ίδια.

Η εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: Η μεγάλη πρόκληση της μετάβασης από την αποστήθιση στην κριτική σκέψη

 

Κύριο Άρθρο: Η εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: Η μεγάλη πρόκληση της μετάβασης από την αποστήθιση στην κριτική σκέψη

Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, το ελληνικό σχολείο καλείται να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του, θέτοντας τις δεξιότητες πάνω από την πληροφορία.

Αθήνα – Την ώρα που η τεχνητή νοημοσύνη, η παγκοσμιοποίηση και οι ψηφιακές τεχνολογίες αναδιαμορφώνουν την αγορά εργασίας και την κοινωνία με πρωτοφανείς ρυθμούς, ένα θεμελιώδες ερώτημα τίθεται για το εκπαιδευτικό μας σύστημα: Το προετοιμάζει για τον κόσμο του αύριο ή το κρατά αγκυλωμένο στο παρελθόν; Η απάντηση βρίσκεται στη μετάβαση από ένα μοντέλο που βασίζεται στην αποστήθιση πληροφοριών σε ένα σύστημα που καλλιεργεί την κριτική σκέψη και τις δεξιότητες του 21ου αιώνα.

Παραδοσιακά, το ελληνικό σχολείο έδινε έμφαση στη συσσώρευση γνώσεων και την επιτυχή απόδοση στις εξετάσεις, ένα μοντέλο που υπηρέτησε τις ανάγκες περασμένων δεκαετιών. Σήμερα, όμως, η πληροφορία είναι άμεσα και άφθονα διαθέσιμη με το πάτημα ενός κουμπιού. Η πραγματική αξία δεν έγκειται πλέον στο «τι ξέρεις», αλλά στο «τι μπορείς να κάνεις με αυτό που ξέρεις».

Η στροφή προς τις δεξιότητες

Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις παγκοσμίως εστιάζουν στην καλλιέργεια των λεγόμενων «ήπιων δεξιοτήτων» (soft skills). Σε αυτές περιλαμβάνονται:

• Κριτική σκέψη και επίλυση προβλημάτων: Η ικανότητα ανάλυσης δεδομένων, αξιολόγησης πηγών και σύνθεσης καινοτόμων λύσεων.

• Δημιουργικότητα: Η δυνατότητα σύλληψης πρωτότυπων ιδεών και η έκφραση μέσα από νέες οδούς.

• Συνεργασία: Η ομαδική εργασία, η επικοινωνία και η ικανότητα συνύπαρξης σε ένα ποικιλόμορφο περιβάλλον.

• Ψηφιακός γραμματισμός: Ο αποτελεσματικός και υπεύθυνος χειρισμός των ψηφιακών εργαλείων, από την απλή χρήση λογισμικού μέχρι την κατανόηση της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο ρόλος της τεχνολογίας και του εκπαιδευτικού

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, που επιταχύνθηκε και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, προσφέρει πρωτοφανή εργαλεία για την υποστήριξη αυτής της μετάβασης. Διαδραστικοί πίνακες, εκπαιδευτικές πλατφόρμες και ψηφιακές πηγές μπορούν να μετατρέψουν το μάθημα από μια παθητική διάλεξη σε μια ενεργητική, ερευνητική διαδικασία. Ωστόσο, η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Το κλειδί παραμένει ο ανθρώπινος παράγοντας.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού εξελίσσεται. Από απλός μεταδότης της γνώσης, καλείται να γίνει μέντορας και καθοδηγητής. Ένας σύγχρονος δάσκαλος δεν δίνει έτοιμες απαντήσεις, αλλά θέτει τις σωστές ερωτήσεις, ενθαρρύνει την περιέργεια και βοηθά τους μαθητές να μάθουν πώς να μαθαίνουν. Η συνεχής επιμόρφωση και στήριξη των εκπαιδευτικών σε αυτές τις νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Η πρόκληση για το μέλλον

Η μετάβαση από το μοντέλο της αποστήθισης σε αυτό της καλλιέργειας δεξιοτήτων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί τολμηρές μεταρρυθμίσεις στα προγράμματα σπουδών, αλλαγή στην κουλτούρα της αξιολόγησης και, κυρίως, τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων: της πολιτείας, των εκπαιδευτικών, των γονέων και των ίδιων των μαθητών.

Η επένδυση σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που προετοιμάζει πολίτες έτοιμους να σκέφτονται κριτικά, να συνεργάζονται και να προσαρμόζονται, είναι η σημαντικότερη επένδυση που μπορεί να κάνει η Ελλάδα για το μέλλον της. Είναι η μόνη απάντηση στις προκλήσεις ενός κόσμου που δεν θα περιμένει κανέναν.

Ειδικό ποσοστό εισαγωγής στην τριτοβάθμια για μαθητές πληγεισών περιοχών

Ειδικό ποσοστό εισαγωγής στην τριτοβάθμια για μαθητές πληγεισών περιοχών

Σημαντικές αλλαγές στην εκπαιδευτική πολιτική ανακοινώθηκαν σήμερα, με την υπουργό Παιδείας να καθορίζει ειδικό ποσοστό εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για μαθητές από περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές. Το μέτρο αυτό, που αφορά μαθητές και αποφοίτους Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων σε έξι περιφέρειες της χώρας, θα ισχύσει μόνο για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026. Η απόφαση έρχεται να δώσει μια ανάσα σε μαθητές που αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες κατά την προετοιμασία τους για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, λόγω των φυσικών καταστροφών που έπληξαν τις περιοχές τους.

Ο βιολογικός πλούτος είναι σημαντικότερος από τον χρηματικό

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 15 Ιουλίου 2022.

Τα τελευταία χρόνια μέσα από τις οικονομικές κρίσεις, τις πανδημίες και τις συνέπειες από τους πολέμους, παρατηρείται μία έντονη δημογραφική παρακμή.

Το γεγονός αυτό δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο και κάτι τοπικά εντοπισμένο. Οι δυτικές κοινωνίες με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, που βιώνουν τις τελευταίες δεκαετίες, παρουσιάζουν μία μείωση στον αριθμό των γεννήσεων σε αντίθεση με τις χώρες που βρίσκονται ανατολικότερα. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα και από τον πληθυσμό της Τουρκίας ο οποίος έχει φτάσει τα ενενήντα εκατομμύρια ενώ της Ελλάδας παραμένει στα δέκα, όταν πριν από πενήντα χρόνια βρισκόμασταν περίπου στα ίδια επίπεδα.

Ο δημογραφικός επεκτατισμός και η ειρηνική κατάληψη περιοχών μέσα από τη δημογραφική ακμή δεν είναι κάτι καινούργιο. Το βλέπουμε όμως να παίρνει σάρκα και οστά με ταχείς ρυθμούς σήμερα, οδηγώντας σε μία υποβόσκουσα σύγκρουση Ανατολής και Δύσης. Κανείς δεν ξέρει πού θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση και ποιο θα είναι το τέλος…

Αδιαμφισβήτητα, μέσα από τα ερευνητικά και επιστημονικά δεδομένα φαίνεται ότι πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή. Η έλλειψη παιδιών οδηγεί σε παρακμή τόσο οικονομική όσο και κοινωνική, ενώ η υπερβολική γεννητικότητα οδηγεί πάλι σε οικονομική και κοινωνική παρακμή. Ο αριθμός των τριών με πέντε παιδιών είναι ο κατάλληλος, ώστε να διαιωνίζεται και το είδος, αλλά και να μπορεί να συντηρηθεί το ασφαλιστικό σύστημα, χωρίς να πιέζονται οι νεότερες γενιές. Την ίδια στιγμή οι νεότεροι άνθρωποι προσφέρουν εργατικό δυναμικό και φρέσκες ιδέες στον κοινωνικό ιστό.

Το πρόβλημα στις μέρες μας εντοπίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στις ευρωπαϊκές χώρες και λιγότερο στην αμερικανική ήπειρο όπου μπορούμε να δούμε πως η δημογραφική γήρανση είναι μικρότερη. Τα νέα πρότυπα ζωής, καθώς και η τάση των ανθρώπων για λιγότερες ευθύνες στον οικογενειακό βίο οδηγεί τους περισσότερους και τις περισσότερες στο να τεκνοποιήσουν σε μεγαλύτερη ηλικία κάνοντας ένα παιδί. Όπως είναι λογικό, ο πληθυσμός πολύ δύσκολα μπορεί να διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα χάνοντας δύο άτομα και φέρνοντας ένα καινούργιο. Κάθε χρόνο ουσιαστικά χάνεται ένα χωριό ή μία πόλη από τη χώρα μας.

Στη φύση βέβαια δεν υπάρχουν κενά. Είναι σίγουρο πως μελλοντικά τα όποια κενά υπάρξουν, θα συμπληρωθούν από νέα άτομα τα οποία θα εισαχθούν στη γονιδιακή δεξαμενή με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Μπορεί να μην είναι αυτός ο πιο επιθυμητός τρόπος για τη λύση του δημογραφικού, όμως στην παρούσα κατάσταση δε διαφαίνεται κάτι άλλο στον ορίζοντα.

Ο σημερινός κόσμος όπως έχει διαρθρωθεί, οδηγεί αναγκαστικά τους νέους σε μικρότερους ρυθμούς τεκνοποίησης. Η ανεργία, η έλλειψη κινήτρων και η λογική της καλοπέρασης δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αυξημένη κινητικότητα. Την ίδια στιγμή θέλουμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας τα πάντα. Με τα οικονομικά μας να είναι στριμωγμένα, αυτό φαντάζει όλο και πιο δύσκολο.

Μόνη λύση είναι η πλήρης κατανόηση του φαινομένου και η αντιμετώπισή του από τις ρίζες. Οικονομικά και κοινωνικά κίνητρα, αλλαγή νοοτροπίας μέσα από την εκπαίδευση και στήριξη από το κράτος με κάθε τρόπο, αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μία στροφή στον κατηφορικό δρόμο που ανοίγεται μπροστά μας.

Οι επιλογές που έχουμε λοιπόν είναι δύο. Να αντιστρέψουμε την κατάσταση πριν να είναι αργά και να δώσουμε μία ευκαιρία στη χώρα να ορθοποδήσει μέσα από τη δημιουργία νέων ανθρώπων ή να περάσουμε σε συνεχόμενη παρακμή όπου κάθε γενιά θα περνάει και πιο δύσκολα από την επόμενη, μέχρι να συμπληρωθεί το κενό από γονίδια άλλης δεξαμενής. Και για όσους και όσες σκέφτονται τις σκοτούρες και τα βάσανα, καλά θα ήταν να θυμούνται αυτό που είχε γράψει ο Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός Κικέρων.

"Πολλά παιδιά, πολλές σκοτούρες. Κανένα παιδί, καμία χαρά!"

 

 

Νέα εκπαιδευτικά προγράμματα για την ψηφιακή αναβάθμιση

Σήμερα, Παρασκευή 25 Ιουλίου 2025, τα εκπαιδευτικά νέα της Ελλάδας κυριαρχούνται από την ανακοίνωση του Υπουργείου Παιδείας για την έναρξη νέων προγραμμάτων κατάρτισης που στοχεύουν στην ψηφιακή αναβάθμιση των δεξιοτήτων μαθητών και εκπαιδευτικών. Τα προγράμματα αυτά, που θα ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από το ερχόμενο σχολικό έτος, περιλαμβάνουν μαθήματα προγραμματισμού, τεχνητής νοημοσύνης και ψηφιακής ασφάλειας, με στόχο την προετοιμασία της νέας γενιάς για τις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας. Η κίνηση αυτή χαιρετίστηκε θετικά από εκπαιδευτικούς φορείς και ενώσεις γονέων, οι οποίοι επισημαίνουν την ανάγκη για προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις τεχνολογικές εξελίξεις.

Στον οικονομικό τομέα, η προσοχή στρέφεται στην παρουσίαση των τελευταίων στοιχείων για την πορεία του ελληνικού τουρισμού, τα οποία δείχνουν εντυπωσιακή αύξηση αφίξεων και εσόδων για το πρώτο εξάμηνο του έτους, ξεπερνώντας τις αρχικές προβλέψεις. Αυτό δίνει ώθηση στην οικονομία και ενισχύει τις προσδοκίες για ένα δυναμικό καλοκαίρι. Κοινωνικά, η συζήτηση επικεντρώνεται στην αύξηση των πρωτοβουλιών από πλευράς της κοινωνίας των πολιτών για την υποστήριξη ευάλωτων ομάδων, με έμφαση στην παροχή βοήθειας σε άτομα τρίτης ηλικίας και οικογένειες με οικονομικές δυσκολίες, ενόψει των προκλήσεων του πληθωρισμού. Τέλος, στον πολιτικό στίβο, το ενδιαφέρον παραμένει στην προετοιμασία για τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, με τα κόμματα να εντείνουν τις προεκλογικές τους εκστρατείες και να παρουσιάζουν τα προγράμματά τους για τις τοπικές κοινωνίες.

Αναμονή αγωνίας για τις βάσεις εισαγωγής, με νέα δεδομένα στην ειδική αγωγή

Αναμονή αγωνίας για τις βάσεις εισαγωγής, με νέα δεδομένα στην ειδική αγωγή

Η εκπαιδευτική επικαιρότητα στην Ελλάδα κινείται σήμερα γύρω από την αγωνία χιλιάδων υποψηφίων για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς αύριο, 25 Ιουλίου, αναμένονται οι επίσημες ανακοινώσεις των βάσεων από το Υπουργείο Παιδείας. Οι τελευταίες εκτιμήσεις για την πορεία των βάσεων διαμορφώνουν ένα κλίμα προσμονής, καθώς οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους μετρούν αντίστροφα για τα αποτελέσματα που θα καθορίσουν το μέλλον τους.

Παράλληλα, στον χώρο της ειδικής αγωγής, ιδρύονται 3.448 νέα Τμήματα Ένταξης σε δημόσιες σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε όλες τις 13 περιφέρειες της χώρας. Πρόκειται για μια σημαντική αύξηση που αναμένεται να ενισχύσει την υποστήριξη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ωστόσο, η είδηση αυτή συνοδεύεται από ανησυχίες, καθώς εντοπίζονται πλήθος λαθών στους πίνακες ειδικής αγωγής του ΟΠΣΥΔ, οδηγώντας σε καθυστερήσεις την έκδοση των προσωρινών πινάκων αναπληρωτών εκπαιδευτικών, οι οποίοι δεν αναμένονται πριν τον Αύγουστο. Αυτό δημιουργεί προβλήματα τόσο στους εκπαιδευτικούς όσο και στην εύρυθμη έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.

Στα οικονομικά νέα, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος παρουσίασε νέα μείωση το δεύτερο τρίμηνο του 2025, υποδηλώνοντας πιθανή επιβράδυνση. Ωστόσο, το Χρηματιστήριο Αθηνών εμφάνισε άνοδο, με τον Γενικό Δείκτη Τιμών να κινείται στις 1.982,17 μονάδες, ενώ και οι ευρωαγορές ξεκίνησαν τις συναλλαγές με σημαντική άνοδο. Παράλληλα, μια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρει πως η επίδραση των βραχυχρόνιων μισθώσεων (Airbnb) στην αγορά κατοικίας στην Ελλάδα είναι μικρή, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 2,9% του συνολικού αριθμού κατοικιών. Τέλος, οι θερινές εκπτώσεις που ξεκίνησαν στις 14 Ιουλίου, θα διαρκέσουν έως τις 31 Αυγούστου, προσφέροντας ευκαιρίες για τους καταναλωτές και αισιοδοξία στους εμπόρους.

Στα κοινωνικά δρώμενα, η χώρα συνεχίζει να βρίσκεται σε συνθήκες καύσωνα, με πολύ υψηλή έως και ακραία θερμική επιβάρυνση, γεγονός που οδηγεί σε συστάσεις από την Πολιτική Προστασία και τη λήψη μέτρων όπως η λειτουργία κλιματιζόμενων χώρων σε δήμους. Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί επίσης την 51η επέτειο από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, με πολιτικά πρόσωπα να τονίζουν τη σημασία της διαφύλαξης του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Στο πολιτικό σκηνικό, εκτός από τις αναφορές στην επέτειο της Δημοκρατίας, συζητούνται θέματα όπως η αναδιάρθρωση των Ενόπλων Δυνάμεων, με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να ανακοινώνει τη μηνιαία αποζημίωση έως €100 στους στρατεύσιμους από τον Σεπτέμβριο και την κατάργηση της θητείας σε αεροπορία και ναυτικό, εστιάζοντας τη θητεία μόνο στον Στρατό Ξηράς. Επίσης, συνεχίζονται οι συζητήσεις γύρω από τις τραπεζικές προμήθειες, με την κυβέρνηση να δηλώνει άμεση παρέμβαση για θέσπιση ορίων και κανόνων.