Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)
Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια.
Ζούμε σε έναν κόσμο που συχνά μας ωθεί να ενταχθούμε, να βρούμε την «ομάδα» μας, να ορίσουμε την ταυτότητά μας μέσα από συλλογικότητες. Η ανθρώπινη φύση, άλλωστε, διψά για το «ανήκειν». Πολλές φορές, όμως, έχω αναρωτηθεί: μήπως η πραγματική ελευθερία και η αυθεντική κατανόηση του κόσμου κρύβονται ακριβώς στην άρνηση να φορέσουμε μια μοναδική, περιοριστική ταμπέλα; Κατά τη γνώμη μου, το να μην ανήκεις αποκλειστικά σε μια συγκεκριμένη ομάδα φέρει μαζί του ανεκτίμητα πλεονεκτήματα.
Πρώτα απ' όλα, υπάρχει το δώρο της απεριόριστης πνευματικής ελευθερίας. Όταν δεν δεσμεύεσαι από τις προκαθορισμένες θέσεις, τις ιδεολογίες ή τους «κανόνες» μιας ομάδας, ο νους σου είναι ελεύθερος να εξερευνήσει, να αμφισβητήσει, να συνθέσει. Μπορείς να αντλείς σοφία από παντού, να αξιολογείς κάθε άποψη με βάση τη λογική και την προσωπική σου κρίση, χωρίς την πίεση να «συμμορφωθείς» ή τον φόβο μήπως θεωρηθείς «αιρετικός» από τους ομοίους σου. Αυτή η ανεξαρτησία σκέψης είναι, πιστεύω, θεμελιώδης για την ανάπτυξη μιας οξυδερκούς και κριτικής αντίληψης.
Ένα άλλο τεράστιο πλεονέκτημα είναι η διεύρυνση των οριζόντων και η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης. Μη όντας ταυτισμένος απόλυτα με μία ομάδα, είσαι πιο ανοιχτός να συναναστραφείς και να κατανοήσεις ανθρώπους από κάθε λογής υπόβαθρο. Οι «άλλοι» δεν είναι πλέον μια απειλητική ή ακατανόητη μάζα, αλλά άτομα με τις δικές τους ιστορίες, τις δικές τους αλήθειες. Αυτή η πολύπλευρη έκθεση σε διαφορετικές οπτικές γωνίες σπάει τα στερεότυπα και χτίζει γέφυρες κατανόησης, επιτρέποντάς σου να δεις τον κόσμο σε όλη του την πολυπλοκότητα και όχι μέσα από το στενό πρίσμα μιας συγκεκριμένης ομαδικής ταυτότητας.
Επιπλέον, η μη ένταξη ενισχύει την αυθεντικότητα και την προσωπική εξέλιξη. Δεν χρειάζεται να «κουμπώσεις» τον εαυτό σου σε ένα προκατασκευασμένο καλούπι για να γίνεις αποδεκτός. Έχεις την ελευθερία να ανακαλύψεις ποιος πραγματικά είσαι, να αλλάξεις, να εξελιχθείς χωρίς να νιώθεις ότι προδίδεις κάποια «σημαία» ή ότι απομακρύνεσαι από την «ορθή πορεία» που υπαγορεύει η ομάδα. Η ταυτότητά σου γίνεται ένα δυναμικό, προσωπικό σου δημιούργημα, βασισμένο στις δικές σου εμπειρίες, αξίες και επιθυμίες.
Τέλος, το να στέκεσαι ανεξάρτητος σε βοηθά να αποφεύγεις την παγίδα της πόλωσης και των προκαταλήψεων που συχνά συνοδεύουν την τυφλή ομαδική πίστη. Η λογική του «εμείς εναντίον αυτών» χάνει τη δύναμή της όταν δεν αισθάνεσαι την ανάγκη να υπερασπιστείς πάση θυσία τη μία πλευρά. Μπορείς να εκτιμήσεις τα θετικά και να εντοπίσεις τα αρνητικά σε διάφορες προσεγγίσεις, προάγοντας τον διάλογο αντί για την αντιπαράθεση.
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ζούμε σε πλήρη απομόνωση ή ότι η συλλογικότητα δεν έχει καμία αξία. Η συνεργασία, η αλληλεγγύη και η αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα με κοινούς στόχους μπορούν να είναι υπέροχα και παραγωγικά. Η διαφορά, κατά την άποψή μου, έγκειται στο να μην επιτρέψουμε σε μία ομάδα να ορίσει ολοκληρωτικά την ύπαρξή μας, να μην αφήσουμε την ταμπέλα να επισκιάσει τον άνθρωπο.
Το να είσαι «ανένταχτος» δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι μόνος. Σημαίνει ότι επιλέγεις την ελευθερία να συνδέεσαι με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους, να μαθαίνεις από όλους και, τελικά, να χαράζεις τον δικό σου, μοναδικό δρόμο. Και αυτή η ελευθερία, για μένα, είναι από τα πιο πολύτιμα δώρα της ζωής.
