Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)
Για καλύτερη θέαση, μπορείτε να γυρίσετε το κινητό οριζόντια.
Όλοι οι γονείς, οι κηδεμόνες και οι εκπαιδευτικοί μοιραζόμαστε έναν κοινό, βαθύ πόθο: να δούμε τα παιδιά μας να μεγαλώνουν ευτυχισμένα. Τι σημαίνει όμως «ευτυχισμένο παιδί» και πώς μπορούμε εμείς, μέσα από τον τρόπο που τα καθοδηγούμε και τα διδάσκουμε – δηλαδή, μέσα από την παιδαγωγική μας προσέγγιση – να συμβάλλουμε ουσιαστικά σε αυτό;
Η ευτυχία ενός παιδιού δεν είναι απλά μια σειρά από χαρούμενες στιγμές. Είναι κάτι βαθύτερο. Είναι η αίσθηση ασφάλειας, η αυτοπεποίθηση, η ανθεκτικότητα στις δυσκολίες, η ικανότητα να δημιουργεί ουσιαστικές σχέσεις και να νιώθει καλά με τον εαυτό του. Η παιδαγωγική, λοιπόν, δεν αφορά μόνο τη μετάδοση γνώσεων, αλλά τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που καλλιεργεί ολόκληρη την προσωπικότητα του παιδιού, με έμφαση στην ψυχική του ευημερία.
Ποια είναι τα θεμέλια μιας τέτοιας προσέγγισης;
Ασφάλεια και Ανευ Όρων Αποδοχή: Το Α και το Ω. Ένα παιδί για να ανθίσει χρειάζεται να νιώθει απόλυτα ασφαλές – σωματικά και συναισθηματικά. Πρέπει να ξέρει ότι η αγάπη μας δεν εξαρτάται από τις επιδόσεις ή τη συμπεριφορά του. Η αίσθηση ότι το αποδεχόμαστε γι' αυτό που είναι, με τα προτερήματα και τις αδυναμίες του, χτίζει γερά θεμέλια αυτοεκτίμησης.
Ενθάρρυνση της Αυτονομίας: Από πολύ νωρίς, τα παιδιά διψούν να κάνουν πράγματα μόνα τους. Δίνοντάς τους ευκαιρίες να επιλέγουν (τι θα φορέσουν, ποιο παιχνίδι θα παίξουν), να προσπαθούν, ακόμα και να αποτυγχάνουν με ασφάλεια, τα βοηθάμε να νιώσουν ικανά, υπεύθυνα και να αναπτύξουν την αυτοπεποίθησή τους. «Μπορώ να τα καταφέρω!» είναι μια φράση-κλειδί για την ευτυχία.
Η Δύναμη του Παιχνιδιού: Το παιχνίδι δεν είναι πολυτέλεια, είναι η «εργασία» του παιδιού. Μέσα από το ελεύθερο, μη κατευθυνόμενο παιχνίδι, τα παιδιά μαθαίνουν για τον κόσμο, εκφράζουν συναισθήματα, λύνουν προβλήματα, κοινωνικοποιούνται και, φυσικά, διασκεδάζουν! Η χαρά του παιχνιδιού είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική τους υγεία.
Καλλιέργεια Συναισθηματικής Νοημοσύνης: Βοηθάμε τα παιδιά να αναγνωρίζουν, να ονομάζουν και να κατανοούν τα συναισθήματά τους (και των άλλων). Αντί να λέμε «μη φοβάσαι» ή «μη θυμώνεις», μπορούμε να πούμε «βλέπω ότι φοβάσαι, είμαι εδώ» ή «καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος, πάμε να δούμε τι σε ενόχλησε». Η επικύρωση των συναισθημάτων τους είναι θεραπευτική.
Θετική Καθοδήγηση και Σαφή Όρια: Τα παιδιά χρειάζονται όρια για να νιώθουν ασφάλεια. Τα όρια όμως πρέπει να είναι λογικά, σταθερά και να τίθενται με σεβασμό. Η εστίαση στην ενθάρρυνση της θετικής συμπεριφοράς και στην κατανόηση των αιτιών πίσω από μια «κακή» πράξη είναι πολύ πιο αποτελεσματική μακροπρόθεσμα από την τιμωρία. Επαινούμε την προσπάθεια, όχι μόνο το αποτέλεσμα.
Εμείς ως Πρότυπα: Τα παιδιά μαθαίνουν κυρίως μιμούμενα. Ο τρόπος που εμείς διαχειριζόμαστε το στρες, εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, λύνουμε τις συγκρούσεις και φροντίζουμε τον εαυτό μας, αποτελεί το πιο ισχυρό μάθημα. Αν θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά, χρειάζεται να δουλέψουμε και με τη δική μας ευημερία.
Η διαδρομή προς την ανατροφή ενός ευτυχισμένου παιδιού δεν είναι μια συνταγή με εγγυημένα αποτελέσματα. Είναι ένα ταξίδι γεμάτο αγάπη, υπομονή, λάθη και, πάνω απ' όλα, παρουσία. Ακούγοντας πραγματικά τα παιδιά μας, σεβόμενοι την ατομικότητά τους και παρέχοντάς τους ένα περιβάλλον ασφάλειας, αποδοχής και ενθάρρυνσης, τους δίνουμε τα καλύτερα εφόδια για να χτίσουν μια ζωή γεμάτη νόημα και χαρά. Και αυτός είναι ο πυρήνας μιας ουσιαστικής παιδαγωγικής προσέγγισης.
